1tom304

II. ELEKTRYCZNOŚĆ STATYCZNA 610

—    prowadzenie procesów produkcyjnych niektórych materiałów w atmosferach obojętnych, nie zagrożonych wybuchem lub pożarem;    ^v '

—    dobór tworzyw na konstrukcje maszyn i urządzeń produkcyjnych w celu zmniejszenia elektryzacji stykających się z nimi materiałów.

Zmniejszenie szybkości przepływu i wypływu cieczy nicprzewodzących powoduje ograniczenie generacji ładunków' elektrostatycznych. Przyjmuje się, że największa dopuszczalna prędkość przepływu zależy od rezystywności cieczy i wynosi: 10 m -s”¹ dla cieczv o rezystywności mniejszej niż 10⁴ fi■ rn i 5 m-s ¹ dla cieczy o rezystywności 10⁴-M0* fi-m. Prędkość przepływu alkoholu metylowego i etylowego podlega ograniczeniu do 3 m/s, a alkoholi wyższych rzędów, estrów i ketonów do 10 m/s. Inne ciecze mogą być przesyłane z prędkością do 7 m/s. Przy napełnianiu zbiorników oraz wypływie z ruroefą-gów węglowodorów ciekłych, olejów mineralnych itp. cieczy nie zawierających wody powinien być spełniony następujący warunek: vd < 0,25 y/D/e_c, gdzie D — przekątna przekroju poprzecznego napełnionego zbiornika, m; — rezystywność cieczy, m/pS.

Niezależnie od średnicy rurociągu ogranicza się prędkość przepływu cieczy zanieczyszczonych, zawilgoconych lub zapowietrzonych do 1 m-s^-1.

W celu zmniejszenia prędkości wypływu cieczy przy napełnianiu zbiornika stosuje się tzw. strefy relaksacji, czyli zwiększenie średnicy rurociągu przed miejscem wypływu cieczy (rys. 11.16). Średnica wewnętrzna relaksatora może być wyznaczona ze wzoru: d = d_l,_s/v/v_r, a długość strefy relaksacji ze wzoru: / = 5sgv_r. Przy czym: d_t, — średnica rurociągu przed relaksatorem; rn: v — prędkość cieczy przed relaksatorem, m-s^-1; ty — prędkość cieczy w strefie relaksacji, zwykle przyjmowana 0,5 m • s" c - przenikal-ność elektryczna cieczy, F • m ~ o rezystywność objętościowa cieczy, fi-m.

Relaksatory mogą być stosowane również w transporcie rurociągami materiałów sypkich, przed wejściem do zbiorników, silosów itp. Wymiary relaksatorów dla materiałów sypkich zależą od możliwości formowania się obłoków pyłowych i wyładowań z nimi związanych. Dlatego też zarówno kształt, jak i wymiary relaksatora uzależnia się tu od analizy pola w danym przypadku oraz wartości natężenia pola występującego przy ściankach, przy danej gęstości objętościowej ładunku.

WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ

s₀ = 8,85-10'¹² F-m^-1 q_v — rezystywność skrośna, fi • m Q_f rezystywność powierzchniowa, fi

E    —    natężenie pola elektrycznego,    V m ¹

Q    ładunek elektrostatyczny, C

q — gęstość ładunku, C • kg ¹ q_s — gęstość powierzchniowa ładunku, C m q_v — gęstość objętościowa ładunku. C-m^-3 R_s    rezystancja powierzchniowa,    12

R_v    rezystancja skrośna, fi

T    —    czas relaksacji, s

W_w — energia wyładowania elektrostatycznego, J W. — energia zapłonu. J 7    — gęstość cząstek, kg • m " ³

r.    przenikalność elektryczna względna, F-m

e₀ — przenikalność elektryczna próżni,

LITERATURA

jl i. ASTM D4470-91: Standard method of test for clcclrostatic charge.

1J.2. BS 5958, 1991. Codę of practice for control of undesirable static electricity. Part 1. General considerations.

II 3. DIN 51953, 1975. Priifung der Arbeitsfahigheit fur elektrostatische Ladungcn fiir Bodcnbclagc in cxplosion-gefahrdeten Raumen.

11 4. VDE-Bestimmungen fur elcktrischc Priifungen von Isolierstoffen. Beurteilung des elektrostatischen Verhaltens.

11.5.    DIN 53485. Elektrostatischen Verhalten.

11.6.    Gajewski A.S.: Elektryczność statyczna. Warszawa, IWZZ 1987.

11.7.    l'OCT 16185-82. 1982. njiacTMaccw. MeTo/t onpe,iejicnnH cjicKTpoctaTMHeCKMx cboKctb.

11.8.    Horvath T., Berta 1.: Static elimination. Chichester, J. Wiley 1982.

11.9.    TEC Standard, Publ. 801-2. Electromagnetic compatibility for industrial process measurement and control equipmcnt. Part. 2: Electrostatic discharge requirements. 1991.

11.10.    KaBcp3HeB B.A. h zip.: CmamunecKoe DAeumpunccnuto e noAynpoeodnuKoeou npOMbiwAennocmu. MocKBa. DneprHH 1975.

11.11.    KJinkerberg A., Van Der Minne J.L.: Elect rosiał ics in the petroleum industry. Amsterdam, Elsevier Press 1958.

11.12.    MaTwoJiHc E.: 3AeKmpujai{UH diiOACKrtipuKoe u cpedbt. Bh.tt.ujoc, Mokctuc 1986.

11.13.    PN-92/E-05200¹ Ochrona przed elektrycznością statyczną. Terminologia.

11.14.    PN-92/E-05201¹ Ochrona przed clcklycznością statyczną. Metody oceny zagrożeń wywołanych clcktryzacją materiałów dielektrycznych stałych. Metoda oceny zagrożenia pożarowego i/lub wybuchowego.

11.15.    PN-92/E-05202¹ Ochrona przed elektry^rcznością statyczną. Bezpieczeństwo pożarowe i/lub wybuchowe. Wymagania ogólne.

11.16.    PN-92/E-05203¹ Ochrona przed elektrycznością statyczną. Materiały i wyroby stosowane w obiektach oraz strefach zagrożonych wybuchem. Metody badania oporu elektrycznego właściwego i oporu upływu.

11.17.    PN-78/O-91035¹ Obuwie ochronne prądoprzewodzące.

11.18.    IlonoB ET. H ap.: CmamuipiecKoe OAwmpiPiecmco a xumuhcckou npoMbiuiAeHHoanu. MocKBa, Xhmh« 1977.

11.19. Richtlinien fur die Vermeidung von Ziindgcfahren infolge elektrostatischer Aufladungen    Richtlinien „Statischc Elektrizitat”. Hausvcrband der gewerblichen Berufsgenossenschaften Zentralstelle fiir Unfallvcrhutung und Arbcitmcdizin. Fachausschuss „Chemie”. Ausgabe 4. 1980.

11.20.    Sarnik E.: Badania właściwości elektrostatycznych oraz zasady doboru materiałów i wyrobów przeznaczonych do stosowania w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem. Wiadomości Elektrotechniczne. 1984. Nr 11—12.

11.21.    STS 832530, 1977. Textilc floor coverings detennination of electrostatic charge.

11.22.    Strojny J.: Elektryczność statyczna w pytaniach i odpowiedziach. Warszawa, WNT 1979.

11.23.    Taylor D. M., Secker P. E.: Industrial electrostatics —fundamentals and measurements. J. Wiley 1994.

11.24.    Wytyczne w zakresie ochrony przed elektrycznością statyczną obiektów' i instalacji produkcyjnych. WBP-84/MPChi 1 .-04. Wyd. MPChiL, 1984.

11.25.    Bailey A.G.: Electrostatic hazards in powder silos. Inst. Phys. Conf. Ser. No 85. Elcctristatics ^!87.

11.26.    PN-94/E-05204¹ Ochrona przed elektrycznością statyczną. Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń. Wymagania.

39*

1

Dane aktualne w chwili druku. Sprawdzić aktualność normy przed jej stosowaniem.