219 2

złuszczenia zmęczeniowego lub wżery korozyjne bezwzględnie kwalifikuje się do wymiany.

Do wymiany kwalifikują się ponadto łożyska z uszkodzonym lub rozluźnionym na złączach koszykiem oraz łożyska ze śladami zatarć lub zabarwień powstałych wskutek wysokiej temperatury. Również do wymiany kwalifikują się łożyska z uszkodzeniami w postaci pęknięć widocznych pod szkłem powiększającym. Jeśli pod szkłem powiększającym widać początkowe ślady łuszczenia zmęczeniowego lub korozji, łożyska należy również wymienić, aczkolwiek mogą one pracować jeszcze przez niedługi okres czasu.

Następnie należy sprawdzić, czy łożysko obraca się luźno, bez zacięć i nadmiernej hałaśliwości. Trzymając pierścień wewnętrzny obracamy jak najszybciej przez potarcie ręką pierścień zewnętrzny, który powinien obracać się z równomiernym oporem, bez zacięć i zakleszczania. Jeżeli przy obracaniu dają się wyczuć miejscowe opory lub „chropowatość” toczenia, należy powtórnie sprawdzić, czy łożysko nie jest zanieczyszczone. Jeśli łożysko jest czyste, a mimo to obraca się z zacięciami lub nadmiernie hałasuje, wówczas powinno zostać wymienione. Dobre łożysko przy szybkim obracaniu pierścienia powinno dawać jednostajny niezbyt głośny szum. Głośność pracy łożysk najłatwiej ocenić przez porównanie z dobrymi, nowymi łożyskami.

Kolejną czynnością kontrolną dla łożysk, które nie wykazują żadnych widocznych wad zarówno przy obserwacji gołym okiem, jak i pod szkłem powiększającym, jest sprawdzenie luzu promieniowego i osiowego. Luzy te sprawdza się czujnikiem w kierunku promieniowym lub osiowym, mocując łożysko na specjalnym trzpieniu przechodzącym przez pierścień wewnętrzny. Pomiar przeprowadza się parokrotnie, przy różnych ustawieniach wzajemnych pierścieni łożyska.

Luzy promieniowe nowych łożysk wałeczkowych i kulkowych-promienio-wych o średnicach otworu w pierścieniu wewnętrznym poniżej 10 mm powinny wynosić 0,01 do 0,04 mm, o średnicach 10—25 mm — 0,03 do 0,05 mm zaś o średnicach 25—40 mm — 0,04 do 0,06 mm.

Luzy osiowe dla nowych łożysk kulkowych typu lekkiego i średniego powinny wynosić: przy średnicy otworu pierścienia wewnętrznego łożyska 4—9 mm — 0,05 do 0,06 mm,' przy średnicy 10—20 mm — 0,06 do 0,10 mm, przy średnicy 20—25 — 0,075 do 0,11 mm oraz przy średnicy 25—30 mm — 0,11 do 0,13 mm.

Jeżeli zmierzony luz promieniowy lub osiowy przekracza czterokrotną wartość maksymalnego luzu nowego łożyska — sprawdzane łożysko należy wymienić na nowe.

Podane wyżej kryteria zużycia łożysk dotyczą przeciętnych motocykli i wa-

Rys. 6.16. Pomiary luzów łożyska

runków użytkowania. W przypadku specjalnie precyzyjnych mechanizmów, np. w motocyklach sportowych lub wyczynowych kryteria te mogą być zaostrzone i łożyska kwalifikuje się do wymiany, gdy ich luzy przekroczą trzy, a nawet dwukrotne wartości luzów dla nowych łożysk. Z drugiej strony łożyska, które osiągnęły podane uprzednio maksymalne dopuszczalne zużycia, mo-

219