2tom059

3. APARATY ELEKTRYCZNE 120

Znamionowy współczynnik napięciowy k, stanowi wartość, przez którą należy pomnożyć znamionowe napięcie pierwotne w celu ustalenia najwyższej wartości napięcia, przy której przekiadnik powinien mieć wymaganą wytrzymałość lermiczną (w określonym czasie) oraz wymaganą dokładność. Na przykład przy pracy uzwojenia pierwotnego przy napięciu międzyprzewodowym w dowolnej sieci lub przy napięciu fazowym w sieci z uziemionym punktem neutralnym wartość współczynnika wynosi 1,2 [3.47] bez ograniczeń czasu.

Moc znamionowa jest dobierana z szeregu: 10,15,25,30, 50,75,100,150,200,300,400, 500 V • A (podkreślone wartości zalecane) przy znamionowym cos ip_atx = 0,8 (ind).

Połączenia nieliniowych indukcyjności przekładnika z pojemnościami występującymi w systemie energetycznym stwarzają warunki, przy nagłych zmianach napięcia, powstania drgań fcrrorczonansowych. Drgania te są bardzo niepożądane w układzie, gdyż przede wszystkim zagrażają izolacji powodując przepięcia i przetężenia oraz mogą fałszować pomiar itp.

Przekładniki są budowane przeważnie jako jednofazowe. Do pomiarów w układach trójfazowych przekładniki łączy się w układ gwiazdowy, w układ V itp.

Istnieje duża różnorodność przekładników napięciowych, wynikająca przede wszystkim z rodzaju izolacji uzwojeń. Przekładniki na niskie i średniowysokie napięcia mają izolację suchą, współczesne konstrukcje — uzwojenia w żywicy epoksydowej. Najbardziej typowym rozwiązaniem dla wysokich napięć jest izolacja papicrowo-olejowa, przy czym rdzeń z uzwojeniami jest umieszczony w zbiorniku z olejem transformatorowym. Przekładniki z izolacją gazową SF₆ są stosowane głównie w rozdzielnicach osłoniętych WN z SF₆.

Duże koszty przekładników indukcyjnych, szczególnie na wysokie napięcia, stały się przyczyną opracowania przekładników pojemnościowych.

Rys. 3.25. Układ połączeń przekładnika napięciowego pojemnościowego

U, — napięcie pierwotne; U_p    napięcie pośrednie; U_2t, U_u

napięcia uzwojeń wtórnych; L — indukcyjność kompensująca spadki napięcia; L_k indukcyjność sprzęgająca w.cz. Zaczerpnięto z [3.30]

Napięciowy przekiadnik pojemnościowy składa się z dzielnika pojemnościowego obniżającego napięcie do wartości pośredniej (najczęściej 10—20 kV) oraz przekładnika napięciowego indukcyjnego transformującego napięcie pośrednie na stronę wtórną (rys. 3.25). Uproszczony schemat zastępczy i wykres wskazowy przedstawiono na rys. 3.26. Przykład serii przekładników napięciowych pojemnościowych typu UCB produkcji ZWAR do sieci 110, 220 i 400 kV przedstawiono na rys. 3.27. Człon pojemnościowy i indukcyjny stanowią jedną całość. W zależności od napięcia znamionowego przekiadnik składa się z jednego lub kilku kondensatorów w obudowie porcelanowej i indukcyjnego przekładnika z izolacją papierowo-olejową oraz dławika umieszczonych w dolnej części zestawu.

Przekładniki pojemnościowe mogą być wykorzystane do sprzęgania linii z nadajnikiem i odbiornikiem urządzenia energetycznej teletransmisji nośnej (rys. 3.25). Wadą przekładników pojemnościowych jest zależność błędów od częstotliwości i od tem-

Rys. 3.26. Uproszczony schemat przekładnika pojemnościowego (a) i wykres wskazowy (b), wg [3.22]

C,, C₂ — pojemności dzielnika napięcia,

Z_p impedancja przekładnika i dławika.

7._k — impedancja całkowita przekładnika pojemnościowego, Z_obc impedancja obciążenia

peratury, tendencja do występowania drgań ferrorezonansowych, niekorzystny przebieg napięć wtórnych w stanach nieustalonych. Przekładniki te są budowane w klasach 0,5, 1, 3 oraz 3P. Dokładność przypisanej klasy przekładniki pomiarowe powinny spełniać przy 994-101% częstotliwości znamionowej, zabezpieczeniowe zaś przy 97-4-103%.

Przekładniki napięciowe dobiera się uwzględniając następujące parametry: napięcie znamionowe pierwotne, współczynnik napięciowy k„ liczbę uzwojeń wtórnych i ich napięcie znamionowe, klasę dokładności, moc znamionową. Ponadto rodzaj przekład-

Rys. 3.27. Seria przekładników napięciowych typu UCB: a) UCB110; b) UCB220; c) UCB400 / - dzielnik pojemnościowy. 2 — część indukcyjna, 3 skrzynka zacisków wtórnych, 4 — głowica kablowa Zaczerpnięto z [3.58]