434 2

Brzoza brodawkowata — Brzoza omszona 425

Stan właściwego ususzenia poznajemy po łamliwości głównych nerwów. Po ususzeniu należy oczyścić z gałązek, liści żółkniejących i czerwieniejących. Barwa liści powinna być równa, bladozielona, zapach bardzo słaby, lecz charakterystyczny, kwaskowaty. Pakujemy półszczelnie, silnie ugniatając. Przechowujemy w dziale surowców obojętnych. Z 2,5 kg świeżych liści otrzymuje się około 1 kg surowca.

11. Brzoza — Betula L.

Brzoza brodawkowata — Betula uerrucosa Ehrh.

(syn. brzoza biała — Betula alba L.)

Brzoza omszona — Betula pubescens Ehrh.

Rodzina: Brzózowate — Betulaceae

Obydwa powyższe gatunki brzozy występują pospolicie w Polsce w naturalnych stanowiskach; często określane są mylnie jako jeden gatunek: brzoza biała — Betula alba.

Brzoza brodawkowata jest to drzewo o młodych gałązkach nieowłosio-nych, lecz okrytych żywiczną wydzieliną, liściach bez włosów. Brzoza omszona, występująca na siedliskach wilgotnych, jest to drzewo lub wysoki krzew; gałązki młode ma omszone bez kropelek żywicy, liście z kępkami włosów w kątach nerwów po spodniej stronie.

Inne rzadsze u nas gatunki brzozy nie wchodzą do asortymentu roślin zielarskich.

Surowiec. Surowcem jest liść brzozy — Fol. Betulae FP III. Jest to ususzony liść ogonkowy o brzegach wyraźnie ząbkowanych, powierzchni szorstkiej, pomarszczonej, barwy jasnozielonej. Surowiec mą smak cierpki, zapach słaby. Głównymi składnikami są związki saponino we, poza tym niewielkie ilości olejku, związki żywicowe itd. Dobrze ususzony surowiec jest cienki i kruchy, nie powinien być lepki. Nie może zawierać gałązek, pączków, bazi kwiatowych, liści innych roślin. Wilgotność — najwyżej 10°/o.

Drugim surowcem są ususzone pączki liściowe brzozy — Gemmae Betulae. Są one kształtu walcowatego, ostro zakończone, barwy oliwkowej, Mają smak ostry, zapach przyjemny. Dobrze ususzony surowiec powinien być sypki, nie lepiący się; nie może zawierać gałązek i liści. Pączki brzozo-we zawierają związki żywicowe, olejek w większej ilości niż liście, związki saponinowe i inne.

Zapotrzebowanie na pączki, a zwłaszcza na liście, jest bardzo duże.

Zastosowanie. Liście i pączki brzozy są stosowane w lecznictwie jako środek moczopędny, obniżają one wydzielanie białka do moczu.