483

474 Rośliny ze stanowisk naturalnych

44. Ostróżeczka polna — Consolida regalis S. F. Gray Syn. Delphinium consolida L.

(Inne nazwy: ostróżki polne, ostróżka zbożowa, sroczka, rogulki)

Rodzina: Jaskrowate — Ranunculaceae

Jest to jednoroczny chwast występujący w zbożu lub na ugorach. Dorasta 50 cm wysokości. Liście trój sieczne. Kwiaty przeważnie niebieskie, z charakterystyczną prostą ostrogą, tworzą rozpierzchłe kwiatostany. Ostróżeczka (ostróżka) kwitnie od czerwca do sierpnia.

Surowiec. Surowcem jest ziele ostróżki — Hba Consolidae. Są to ususzone pędy zebrane w czasie pełnego kwitnienia.

Ziele jest silnie rozgałęzione, skąpo ulistnione, kwiaty ma ciemnoniebieskie. Zawiera liczne alkaloidy, których ilość i jakość dotychczas jest nieznana. Ziele, a zwłaszcza kwiaty, powinny mieć naturalną barwę. Nie może w nim być korzeni i domieszek innych ziół.

Drugim surowcem są nasiona ostróżki — Semen Consolidae. Są to ususzone nasiona barwy czarnej, o powierzchni nierównej, lśniącej, kształtu trójgraniastego. Nasiona zawierają liczne alkaloidy, z .których najważniejsze są delfinina i delfizyna. W surowcu nie powinno być żadnych domieszek, m. in. resztek owocu i części ziela ostróżki. Oba surowce zbierać na zamówienie.

Zastosowanie. Ziele stosuje się jako lek moczopędny i przeciwrobaczmy; nasiona mają działanie owadobójcze, zwłaszcza na wszy. Badania nad siłą działania i sposobu preparowania tych surowców są w toku.

Zbiór. Ścina się rośliny sierpakiem w pełni kwitnienia na 'wysokości około 10 cm nad ziemią. Ścięte ziele gromadzi się luźno w koszach lub skrzynkach drewnianych i przenosi do suszami naturalnej. Z 5 kg świeżego ziela otrzymuje się około 1 kg suszu. Ususzony surowiec pakuje się do toreb papierowych i przechowuje w dziale surowców obojętnych.

45. Perz właściwy — Agropyron repens (L.) P. B.

Syn. Triticum repens L.

(Inne nazwy: pszenica perz, biały perz, pymik, psia pasza)

Rodzina: Trawy — Gramineae

Jest to znany, najbardziej uprzykrzony chwast pól uprawnych. Roz-mnaża się głównie z podziemnych rozłogów, długich, pełzających i rozgałęzionych, przerastających wierzchnią warstwę gleby ornej. W węzłach-kolankach daje małe pęczki korzeni przybyszowych. Rozłogi są barwy bia- ' łokremowej, w smaku słodkawe, o konsystencji śluzowatej, bez specjalnego zapachu.