68,69 2

Teorie literatury XX wieku

3. Twórczość literacka przypomina obronną działalność psychiki, albowiem w obydwu wypadkach między światem a Ja umieszczony zostaje filtr fantazji, który zapobiega doznawaniu przykrości.Tekst literacki nie jest autonomicznym artefaktem, lecz odsyła do twórcy, a ściślej, do jego nieświadomych fantazji, dzięki którym rozwiązuje on dotkliwe problemy własnej psyche.

4. Tekst literacki traktowany jest jako symptom, na podstawie którego dociera się do ukrytego sensu. W wypadku psychoanalizyjungowskicj rolę symptomów odgrywają symbole, zaś rolę ukrytego sensu - archetyp.

Tekst literacki joko symptom

5. Tekst literacki wykazuje strukturalną analogię z marzeniem sennym. Oznacza to, że analiza snu może stać się wzorcem analizy literackiej, a wówczas jej celem staje się odkształcenie zniekształcenia, jakiemu zostaje poddana ukryta treść snu w procesie pracy marzenia sennego. Jako że praca marzenia sennego ma charakter tropologiczny, analityk musi zmierzyć się z ma skującą retoryką tekstu, która przemieszcza prawdziwe znaczenie.

6. Tekst literacki, jako analogon aparatu psychicznego, jest traktowany jako pole napięć i konfliktów, do których ujawnienia i uśmierzenia w spajającej interpretacji zmierza interpretator. Nie oznacza to jednak, że każdy tekst, podobnie jak każdy sen, może zostać wyjaśniony. „Na pytanie, czy każdy sen może zostać wyjaśniony, należy odpowiedzieć przecząco”⁷⁴. Zarówno sny, jak i teksty, charakteryzują się odpowiednią siłą oporu przeciwko interpretacji, dlatego interpretator skazany jest jedynie na stawianie lupo tez „muskających swymi przypuszczeniami budowę aparatu psychicznego i grę aktywnych w nim sił”^7S.

7. Tekst literacki można traktować jako element interpretacyjnej transakcji między pacjentem (pisarzem) a terapeutą (czytelnikiem)⁷*. Interpretacja polega na skonstruowaniu opowieści, która odsłania sens niedostępny pisa rzowi. Relację między autorem a czytelnikiem można opisywać w kategoriach przeniesienia ((Jbertragung, transference), kiedy to czytelnik odpowia da na pragnienie autora wpisane w tekst.

8. Tak jak „ten sam bodziec [może] mieć wiele przedstawień”, tak też „każdy prawdziwy twór poetycki jest rezultatem więcej niż jednej pobudki ożywionej w duszy poety i dopuszcza więcej niż jedną interpretację"⁷⁷.

S. Freud, Objaśnianie marzeń sennych, op. cif., s. 442.

Ibidem, s. 430-431.

Juk ujął to J. I lilii* Miller: „interpretacja tekstu literackiego przypomina leczenie pacjenta” ). I lilii*. Miller, Comtructiom in Criticism, | w:J idem, Thfory Noto and '/'hen, New York

199*. •• >46.

S Freud, f)b/a(n innie marzeń sennych, n[>. < //., n. 134

fonologia

• »•#». Czterdziestoletni Sigmund Freud, autor napisanej wraz z Josefem Breuerem i wydanej

rok wcześniej książki Studien liber Hysterie (Studia nad histerią), używa po raz pierwszy •Iowa .psychoanaliza",

C •#**Oi Ihe Traumdeutung {Objaśnianie marzeń sennych) Freuda. W październiku początek terapii I X>ry, która zostanie „bohaterką"jednego z ważniejszych studiów klinicznych nad histerią.

I )Ufhcy pisze Powstanie hermeneutyki.

• • I u an przychodzi na świat w Paryżu. Freud publikuje Psychopatologif życia codziennego.

napisaną, jak sam mówił, dla nicspccjalistów.

I Itmcrl publikuje Badania logiczne.

ptt i / >nvcif> i Jego stosunek do nieświadomości:, Drei Abbandlungen zur Sexualtheorie (Trzy rozpra wy r teorii seksiudnej) Freuda, który, b celem jest „wejrzenie w mechanizm funkcjonowania jŁowegu człowieka za jx»mocą techniki |>s\vh<ranalitycznej"(l'rzedmowa z 1914 roku).

Hfcyi 1‘llfwize studium Freuda poświęcone literaturze, nowelce Gradiva pisarza duńskiego r \ |MMIu Wpływy jsodrozy do Włoch: gruzy PonijHi porównane są do represji, jakie

, tyka doświad. zenie erotyczne wyparte do nieświadomości. Odkopywanie pozostało-., i 1 , » gruzów przyjsomina seans ps\\ hoanalityczny. -_v marca Jung po raz pierwszs odwiedza

Itruda w Wiedniu. Rozmawiają przez trzynaście godzin.

Mi / »zf Pichter und das Phantasieren {Poeta i fantazjowanie)'. „Poeta robi to sarno co bawią Ę i te tlę dziecko: stwarza świat fantazji, który traktuje bardzo jroważnic, to zna, zy wypo W f Mila dużym nakładem emocji, odróżniając go ostro od rzeczywistości", Fantazja ma swo I |< /rodło w niezaspokojcniu pragnień i zbiega się z marzeniem sennym.

Iffcy l'odtó> / Jungiem i Fcrenczim do Ameryki, gdzie psychoanaliza doczekała się entuzja r •tyninego przyjęcia Studia Freuda nad fobią (przypadek „Małego I łansa") i nerwicą nł»»« «yjną (przypadek tak zwanego Człowieka Szczura).

|ung /ostaje przewodniczącym Międzynarodowego Stowarzyszenia l\yvhoanality\ znego lirtld publikuje swoje wykłady amerykańskie {Ober Piychoanalyie limf Tor te urn gen).

I eonatda da Pini i wspomnienia dzieciństwa. Dwie osobliwości Leonarda - skłon tńW do tłumienia popędów oraz •ulilimacja popędow prymitywny, b - „u, bylają się