775

wszystkim z krótkiego czasu życia wolnych rodników *OH i *0_: (ys) oraz małej czułości pomiarów w roztworach wodnych. Trudności te eliminuje się przez stosowanie pułapek spinowych (trapów ). Przejmuj one na siebie niesparowany elektron od wolnego rodnika lub przekazują elektron na wolny rodnik i same stają się wolnym rodnikiem wtórnym (addukt). Wynikają z tego podwójne korzyści: po pierwsze addukt wolnego rodnika wykazuje długi czas życia (nawet godzinny), po drugie z upływem czasu takiej reakcji wzrasta jego stężenie, co ułatwia wykrywalność. Dwie (DMPO. MNP) spośród wielu znanych, często stosowanych substancji (rapujących pokazano na rycinie 23.21.

MNP (metylonrtroropfopan)

R

0

DMPO (N-tlwwk 5.5-<SfT>«tyk>-1-promy)

O

Ryc. 23.21. Pułapki spinowe w MNP i DMPO

Rezultatem ich oddziaływali na wolne rodniki R* są rodniki łatwo wykrywane (addukty nitroksylowe). W tym sensie witaminę C można uważać za specyficzny, naturalny trap. Zmiatając wx»Iny elektron rodnika R^# według reakcji:

R* ♦ AH' -♦ *A" ♦ RH    (23.35)

tworzy ona wolny rodnik askoebowy (askorbinianowy) *A\ łatwo wykrywalny metodą ESR. Ten właśnie wolny rodnik jest często stosowanym wskaźnikiem reakcji wolnorodnikowych w żywym organizmie.

Problem wolnych rodników „zaistniał" w biologii i medycynie w 1950 roku. gdy dzięki metodzie EPR wykryto je w tkankach żywych organizmów. Jak wynika z wyżej przedstawionych danych oraz z piśmiennictwa, wolne rtxlmki stanowią istotny, pośredni czynnik wielu fizjologicznych procesów biochemicznych żywych organizmów.

775