838

27.3. Znaczniki izotopowe stosowane w tomografii PET

Po raz pierwszy w 1931 roku zażenowano do badania tarczycy jod 131, co dało po cz^tek nowej gałęzi diagnostyki medycznej Od tej pory poszukuje się takich substancji. które są wybiórczo gromadzone w określonych narządach, jak wątroba, nerki czy serce. Następnie, substancje te łączymy z izotopem promieniotwórczym (proco ten nazywany jest znakowaniem) na krótko przed wprowadzeniem do organizmu. Spośród znanych wielu izotopów (patrz rozdział 23) do zastosowaó diagnostycznych wybieramy te. które spełniają określone warunki:

-    łatwo się łączą z różnymi substancjami.

-    mają krótki czas połowicznego rozpadu (do kilku godzin).

-    emitują promieniowanie yocaz koszt ich wytwarzania jest niski.

Wprowadzone do wnętrza ciała pacjenta związki chemiczne, znakowane izotopem promieniotwórczym, są pochłaniane przez określone narządy nierównomiernie. Analizując ich rozkład w obrębie narządu wyciąga s»ę wnioski diagnostyczne. W interpretacji wyników ważne są te obszary, które inaczej niż otoczenie pochłaniają znakowaną substancję. Znaczne jej nagromadzenie tworzy tak zwane ognisko gorące, natomiast obszar wolny od znacznika to tak zwane ognisko zimne (wskazujące na zmianę patologiczną).

Badania izotopowe mo2na podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa obejmuje badania związane z obserwacją przepływu wstrzykniętego (najczęściej dożylnie) izotopu (wnioski diagnostyczne wyciąga się analizując trasę i szybkość przepływu). Druga grupa obejmu)c badania, w których ocenia się nagromadzenie znacznika przez dany narząd. Do wyznaczenia lokalizacji, ilości oraz zmian stężenia wprowadzonego znacznika stosuje się między innymi tomografie SPECT lub PET.

W tabeli 27.1 przedstawiono cząstki najczęściej stosowane jako znaczniki związków chemicznych stosowanych w tomografii PET Podane są także energie emitowanych pozytonów oraz czas ich połowicznego rozpadu. Izotopy emitujące pozytony uzyskujemy przez bombardowanie nieradioaktywnych pierwiastków cząsteczkami. takimi jak protony, deuterony albo jądra helu. Na przykład radioaktywny węgiel "C otrzymujemy bombardując jądro boru ^,yB protonem \p.

Tabela 27.1

Cząstki emciujęcc pozytony stosowane w tomografii PET

Izotop	Energia pozytonu (MeV)	Czas połow icznego rozpadu Tl/?
”o	1.74	124 s
"c	0.96	20.5 min
”N	1.19	10 mm
"F	0.65	110 mm
“K	2.68	7.61 mm
“Oł‘	1.90	68 run
'•'Rb’	3.35	75 s
"Zn	2.32	38.1 min

• l/otop Myt»nrK«y w fctwnfcir**

838