autonomia slaska (2)

o

Seria

„Wszechnica Muzeum Śląskiego**

pod redakcją LECHA SZARAŃCA

Projekt graficzny okładki Franciszek Klak

O p ra eownu i o rc da Ic cy j nc Barbara Niedoba

Opracowanie techniczne Lech Dobrzański

Wydawca: Muzeum Śląskie, ul. A. Czerwonej 3, 40-005 Katowice. Wydanie L Nakład 800+200 eg£. Ark. di*uk. 1,5.

Ark. wyd. 1,75. Cena zł 50,—

Zakłady Graficzne w Katowicach, Zakład nr 5 w Bytomiu, zam. 9003/2131/8

L-10

ISBN 83-85039-33-3

Autonomia w prawi o publicznym oznacza prawotwórczo kompetencję, przyznany pewnej zbiorowości, podporządkowanej państwu. Jest ona przykładem decentralizacji szczególnie wysokiego stopnia. Autonomia jest czymś więcej niż samorząd, oznaczający sprawowanie władzy wykonawczej i administraeyjnej przez organa wybieralne — w ramach ustaw państwowych. W przypadku autonomii mamy do czynienia z wykonywaniem przez związek autonomiczny również władzy ustawodawczej — w zakresie określonym przez konstytucję. Odrębna władza prawodawcza w ramach autonomicznego terytorium stanowi istotny wyróżnik autonomii, co właściwie podkreśla sam — pochodzenia greckiego — termin ,,autonomia”. W teorii podkreśla się, że samorząd może być dowolnie kształtowany i ograniczany zwykłą ustawą, natomiast autonomia może być zmieniona lub zniesiona tylko w drodze zmiany konstytucji. Autonomia może mieć różny zakres. Jeśli jej zakres jest wąski, to charakter autonomii zbliżony jest do sze-rokiego samorządu, tak jak było to w Clalicj-i w lalach I WIO 1910 Autonomia może być również a/.crokn i wówczas strukLitra pań stwa przyjmuje charakter zbliżony do struktury federalnej. Autonomia Śląska zbliżała się do szeroko rozwiniętego samorządu, choć w rozleglej panoramie różnych poglądów na temat prawnego charakteru województwa śląskiego nie brakło ocen uznających ją za początek federacji Polski.

W okresie międzywojennym województwo śląskie nie było jedynym terytorium autonomicznym w Europie. Poza nim autonomiczny status miały np. Wyspy Alandzkie — od 1920 roku — a w latach trzydziestych także Kraj Kasków, Katalonia, Słowa-