azylska

I    Mnll/ii    11 r'i i' I m v\ ■ 1111 • \V.V ,|ł|l U' IV < i v ti 11; | Ml ,|ł| ()kit/y    l',i /('I inl ' 1111 biyrli,    Kim i

I >i i loinllili Ji| 111 r h I i’m r iimI i /u A Cm > plnili (łabl 1,1.'-. III),

I. i .11 ./i nl«■ IU :u)°/o, lim il u i lim mKIi iv 11yi ni’, były nlowt|t.pllwit* bik/n ro < I / m )<-i 11    iil/ciil,    | lnu lewa/ wyk u ■ y il y mm o<1lii|,>UI /, nich    Juko pblmi rowlec.    i ■«•/.« •

v .i n Im    drobne    tUH/.c/nlc dońć cienkie, dwu luli i . teroblegunowc (ta bl. I,IX li), 20);

u Wyroby . Ico/łei i rogu przedmioty loimtliowate (lub wiosłowate), ostrza stożko-> • 111 •    ifdiioHtromiie śclglt) podstawa, s/.ydla, Ir.ly I gładziki,

a /.nhylkl sztuki płytki, prawdopodobnie naszywane na odzież z ornamentem

i    .i .iu 1't’omotrycznym oraz domniemunu bardzo schematyczna figurka kościana

ii    . .lii nki ID. Ozdoby głowy w formie przekłutych zębów zwierzęcych.

V    I budownictwo reprezentowane właściwie wyłącznie w fazie młod-/< | przez dużych rozmiarów konstrukcje o średnicy 7-10 m, owalne,

I >11 u iowo stojącymi kośćmi mamuta na obwodzie. W fazie starszej n hi\ Jesl układ krzemnicowy, ale bez wyraźnych struktur w postaci Jam luli skupień kości.

VI    (iroby szkieletowe w jamach owalnych. Szkielety w pozycji sie-d •.u <• | lub leżące na prawym boku w pozycji skurczonej. Bez wyposa-/i ■ i u; i lub z wyposażeniem ograniczonym do noża kościanego, ozdób głowy i u i olirznych wyrobów krzemiennych.

VII    Dcl Wiirmu 3a? — (Kostienki XV) poprzez Wurm 3b lub Pre-I ■■ .i11 i 11r. (Kostienki XIV) do schyłku plejstocenu.

VIII    W mzwoju omawianej kultury charakterystyczny jest stopnio-w, /uilk akrębaczy na korzyść rylców, przy stale utrzymającej się dużej Ilości tuizczni.

IZasiąg por. mapa 12.

K ląg Inmowiański

Nu w u wprowadzona po raz pierwszy. Krąg nigdy w pełni w pro-pMii.iwniieJ lu postaci nie wydzielony, choć wielu badaczy zauważało bl. tu iści należących do niego jednostek kulturowy (H. Schwabedissen, W Tanio, S. Krukowski). Istnieje szereg opracowań regionalnych (D (iarrod, 1926; A. Bohmers, 1947; H. Schwabedissen, 1954; W. Taute, lilii.!, K. Schild, 1964; S. Vencl, 1970; R. Wyss, 1973; M. Escalon "de 1'onlun, II. de Numley, 1955; F. Ęfourdier, H. de Lumley 1956; B. de Sonie vllle Bordos 1960; D. Peyrony 1931).

Składa się z następujących głównych jednostek:

Kultura azylska;

K ul tura creswellska;

Kultura Federmesser.

I 'niiadlo zaliczyć tu należy słabiej poznane jednostki (grupa ostro-111< ■ i aka),

3 10

1'niMn! pnwy/N/) |i'mI < /,vmI<i leniwoin |< »i m I m I 11 /1 • I y«' .V J¹ > ,V. |>iv<-piown (l imy l)ui (l/o mililok ly Willo |ir/.ł•/. pon/i/ogólny l> o/idnc/y, obocnlo Jod unit I>rnk wynlnn /n Jącyeli pndNlnw, liy |n /»• |»im\ u<l/ló Jogo wory fiknęJę Din przykładu stanowiska niż,owo u/iiawum /n należące do kuli 111; FedormcHNor, n wyżynni) jaskiniowe /allozmio do kultury azylwkloj, choć często różnico typologiczne nic wydaj<| sit; lu być zbyt wioli.ic Cha rak to rys ty ka i 11 won ta r za:

1.    Rdzenie często bryłkowate, jednopiętowe, wiórowe i wlórowo-od łupkowe;

2.    Półsurowiec — głównie odłupkowy;

3.    Stromy retusz zbrojników;

A. Narzędzia przewodnie — krępe i krótkie drapacze lukowe, podgrn szalti i groszaki oraz grupa tzw. ostrzy azylskich, wśród których donn nu ją przede wszystkim tylczaki łukowe różnych odmian; f>. Wyroby kościane — harpuny dwurzędowe w typie azylskim (ozy vv wszystkich kulturach?).

Chronologia: od X do początków VIII tysiąclecia p.n.e.

IX. Zasięg — por. mapy 13 i 14.

Kultura azylska

I.    Stanowisko eponymiczne: Mas d’Azil (Francja).

II.    Wydzielona przez G. de Mortilleta („Tourassien”), ponadto opia * nwnna przez E. Piette’a (1906 — Azilien), D. Peyrony (1931), M. Emom Inn de Fonton i H. de Lumley (1955), J. Combiera (1967), D. do Sou mwille-Bordes (1960), F. Bourdier’a i H. de Lumleya (1956) oraz R. Wy aa (1973).

III.    Inne najważniejsze stanowiska: Colombier, Balme ddsore, Km (1’Abeilles, Balme de Glos, Fontabert, Saint Marcel, Bobache, Casaia. Chinchon, Colombier (Ardeche), Abri du Chateau, Cap Blanc, Passagei*’. Olette, Longueroche, Salpetriere, Rossignol, Abri Pages, Rocherell, Saint-Roman I, Villepin, Valoljoux, Rochedane (Francja); Gunsberg, Non muhle (Szwajcaria).

IV.    .Charakterystyka inwentarzy:

l Rdzenie — podstożkowe i bryłkowe wiórowe i odłupkowe;

Fółsurowiec — przeważają wióry średnioszerokie, bliskie krępym. 1’oiinilto szrzególnie liczne odłupki;

a. Technika rylcowcza, stromy retusz zatępiający, nieraz dwustronny;

4. Narzędzia:

A. Drapacze: najczęściej 20- 50%, w ogromnej większości krótkie I krępi i;lównic odłupkowe; występują wśród nich różnie zakolono okazy lukowi' (lubi l ' i, •!, IM, lii, Ml), podgroszakl (tabl. l-X 2), wreN/cle bardzo krótkie okazy zgr/obln

247