Bez nazwy 2

EDUKACJA REGIONALNA

mniej, językami przez ucznia w edukacji regionalnej - Językiem etnicznym 1 polskim - literackim. W tym miejscu w sposób szczególny trzeba Jednak podkreślicie Kazimierz Kossak-Główczcwskl swoje koncepcje i wskazówki metodyczne buduje, opierając się na specyficznych doświadczeniach związanych z terytorium Kaszub. To podkreślenie jest istotne wobec faktu, źe, co zaznaczyłem już wcześniej, współczesny pejzaż Polski, podobnie Jak znakomitej części Europy nic jest zbudowany z regionów, w których, tak Jak na Kaszubach, Orawie. Podhalu można mówić ojetnkttiośc;, nawet wieloetnlc2nośc:.

Kazimierz Kossak-Główczcwskl. nieznacznie tylko modyfikując swoją koncepcję, propaguje ją z dużą konsekwencją. Do interesujących modyfikacji zaliczyć można i ujęcie, że edukacja regionalna .w realizacji edukacyjnej’ oznacza specyficzny dobór wartości i treści regionalnych „o charakterze ogólnoludzkim dokonany przez samych zainteresowanych celem przekazaniu ich następnemu pokoleniu jako wartości kulturowej’. Edukacja regionalna, jak pisze dalej tenże autor .przybiera w praktyce postać emancypacyjno-krytyczną, gdzie wartością Jest osoba 1 mała grupa będąc w świede ludzkim, oraz postać drugą adaptacyjną, zamykającą się w regionalnych fundamentalizmach (regionalizacja nauczania)’'*. Zaliczając regtonalność, .świat życia” do podstawowych kategorii edukacji regionalnej, K. Kossak-Główczcwskl stwierdza. żc znajdują się one w sytuacji ciągłego stawania się. Edukację regionalną autor ten widzi i opisuje z perspektywy postmodernistycznej, posiuiującjako tak! projekt rozpoznanie wielości katcgorialnej zjawiska edukacji regionalnej, zas'jako główny wątek wskazuje na krytycznego i kompetentnego człowieka oraz maią grupę społeczną ..budującą edukację nakierowaną na człowieka"’ w odróżnieniu od edukacji globalnej zjej naczelną kategorią - systemem społecznym*.

Swój sposób ujmowania edukacji regionalnej Kazimierz Kossak-Główczcwski, propaguje w różnych formach i opracowaniach, odnosząc się do Innych koncepcji i działać, z dużą niechęcią, noszącą wyraźne piętno „kompleksu polttyczno-ideolo-giczncgo". Ta konstatacja jest o tyle niepokojąca, że o lie można by szukać w koncepcjach edukacji regionalnej różnych propozycji edukacyjnego pielęgnowania

-‘ Idem. Edukaąa ngiomho o irgutnakusca u nietania jaka edmiarrj racjcuałnoSa Ipylonie o iiaiUf dtkeloneatfl poprzez akJuujfk [w:] SpUeanoSit pcgmnlcza - ulrldtuIturouoU - nśuAoga. red. T Lewowicki. B. Grabowska. Cienyn 1996. ». i 15.

” Ibidem.

ogrodu^{11 2}- o tyle K. Kossak-Główczewsk: zdaje się sprowadzać rolę tejże edukacji regionalnej do konserwatywnego'oręża w politycznych potyczkach³⁷.

Edukacja rcgionalnajako nabywanie kompetencji

Jerzy Nikltorowicz³ z kolei swoje doświadczenia opiera na innym specyficznym terenie - pograniczu polsko-białorusko-litewskim -1 również za punkt wyjścia przyjmuje zauważalne tendencje: regionalizacji i globalizacji, stwierdzając, że znakiem najnowszych czasówjest tendencja regionalizmu, jako zasadniczy cel przypisuje jej przeciwstawianie się »fle pojętej globalizacji, uniform i z mówi j dezorganizacji życia społecznego²”, wyrażając wszak stanowisko, II przeciwstawianie tych dwóch tendencji jest szkodliwe dla procesów Integracji ł demokratyzacji życia. Zwraca bowiem uwagę na możliwości środowiska lokalnego w procesie kształtowania zdolności do wspólfunkcjonowanla w zróżnicowanych środowiskach kulturowych, kształtowania umiejętności prowadzenia dialogu, kształtowania kultury własnej grupy w powiązaniu z interakcjami i dokonywanymi porównaniami z innymi grupami. W poszukiwaniu nowych kierunków i strategii stojących przed edukacją zakreśla obszar swoich zainteresować do sprzyjających takiemu rozwojowi jednostek ludzkich, by .stawały się one w pełni świadomymi i twórczymi członkami wspólnoty społecznej, regionalnej, wyznaniowej, narodowej, kulturowej i globalnej"¹⁰oraz były zdolne do aktywnej samorealizacji własnej, niepowtarzalnej i trwałej tożsamości l odrębności¹¹.

43

1

“ inspirujące do '.ego porównania rozwiania przedstawił, chociaż w m«o innym kontekście. Aleksander Nalatkowskl m la. w eseju Edukują jcJ< agnH, czyli kultura t nalim, [w.] Widnchfgl edukacji, Kraków mi, j. 361-370.

” Tikje wyraźne odniesienia zaaletC inolm w artykule tcgOZ autora Edukacja regionalna a regiona-hzacya rtasaanle. [w:] Sfoicrznola fograniaa - tMtkulsutcnfoU - edukacja, red, T. Lewowicki, B Grabowska, Cieszyn 1990,». IOS-116.

2

J. Nikltorowicz. Edukacja regionalna, wUtikubuwa l miydzykuliurceoc, [yrl Dmekracja a ctwiata. KiUaletnle i uyckouanu, red. H. Kwiatkowska. Z. Kwieciński. Toruń 1996. s. 335-394. Por. takie J. Nikltorowicz, Pogranicza Toitnmtfc. Edukacja rnlfisykultumia. Białystok 1995.

3

" Idem, Edukacje regionalna.... t. 335.

*> Ibidem, s. 336.

" Por. Z. Kwieciński. Składniki I crjWA.y edukacji. Parzcie, celoiaon/ego ujęcia. [w:] Socjalizacja - Oio-bc²c²d( - YtyJurwanU. red. H. Muszyński, Poznań 1989, ². 47-45.