Bilinkiewicz
7

gf ,u«> mocja /abor/ca \<*\xhK/n\xhK jak nmnież interdyscyplinarność p&ychiu. tni fpwji krąg spraw związanych / takimi dyscyplinami. jak psychologa. ».\wha «) prawu iprryffą itnuniu widu kierunków i szkól diagnostyczno-

wfwi)cm)ck

We U5p-!»vcsnci psychiatrii i-Jmcją nidfpujff kierunki:

li kliniczny. w którym w zależności ad preferowanych metod diagnostyczno

2t TwS^W"^VCb Wyró'^nić odn,ian^ Wologiczn? lub psychologiczną;

31 p»)A««ulii)any.

4)    hcba«nory*iyc/ny:

5)    cseystcocjalny.

6)    aruyp-ychuiryc/ny.

3. Fizjologiczne podstawy czynności psychicznych

Waldemar Szelenberger

Życic jest nieustannym utrzymywaniem równowagi. Aby zachować właMią integralność i zapewnić genom przetrwanie. Irzeba reagować na infonnacjc napływające z otoczeniu. Dlatego podstawową cechą tkanki nerwowej jest pobudliwość, a wszystkich żywych stworzeń — adaptacja. Tej właśnie adaptacji służy elementarna czynność ośrodkowego układu nerwowego — zbieranie i przetwarzanie danych. Funkcjonowanie mó/gu może być badane na różnych poziomach: molekularnym, komórkowym, populacji neuronów. Zorganizowane działanie przystosowawcze całego organizmu nazywamy zachowaniem

Utrzymanie integralności jednostki i stałości środowiska wewnętrznego wymaga zaspokojenia potrzeb mciiiMicznych, a więc okresowego pobierania pokarmów. eksploracji terenu, a u niektórych gatunków — umiejętności polowania lub gromadzeniu zapasów. Podtrzymywanie gatunku jest realizowane a pomocą takich mechanizmów, jak zaloty, budowa domu. łączenie się partnerów, różne formy opieki nad potomstwem.

Do przetrwania konieczne jest także utrzymanie optymalnych warunków środowiskowych. Temu celowi służą zachowania ochronne. Może to być ochrona przed czynnikami fizycznymi, a także przed osobnikami tego samego gatunku lub innych gatunków. Utrzymywanie właściwego dystansu międzyosobnlczcgo. czyli zachowanie iigonisfyczno, przejawia się juko ucieczka lub różne formy agresji, łącznic z walką i zabijaniem. Agresja międ/ygatunkowa może wynikać z konieczności obrony własnej, obrony potomstwa lub zamieszkiwanego terytorium. Agresja wewnątr/gotunkowa jest skutkiem współzawodnictwa o żywność, partnera seksualnego czy schronienie. Tylko człowiek zabija bez biologicznej potrzeby, u zwierząt agresja jest zachowaniem mającym na celu usunięcie czynników zagrażających. Reakcje na niebezpieczeństwo są jednakowe dla całego świata ożywionego: /nieruchomienie, demonstracja uległości, ucieczka i agresja W stanic zagrożeniu człowiek może się wycofać aż do granic autyzmu, może też — na zasadzie mimikry — zatracić własne zdanie i indywidualność. W sytuacji skrajnej, tak samo jak przedstawiciele innych gatunków, popada w osłupienie łub furię.

Zaspokajanie potrzeb bytowych jest łatwiejsze we współdziałaniu / innymi, lei •o przyczyną tworzenia się grup. czyli zachowaniu uflliucyjncgo. Grupy mogą być luźne lub hierarchiczne. W grupie hierarchicznej słabsze lub mniej agresywne jednostki podporządkowują się silniejszym lub bardziej agresywnym.

Na przykład w siadzie kur najwyższa rangą dziobie wszystkie, następna stanowiskiem podporządkowuje się najsilniejszej, lecz dziobie pozostałe. Najniższa w hierarchii pariuska jest dziobana przez wszystkie kury. Ten porządek