IJ9 Psychiatria
lutach odnotowano ponowny ich wzrocl. Co do tzw. endogennych cftoik psychicznych. 10 grupa psychoz schizofrenicznych utrzymuje uę na mniej stałym (wmnie. Wzrasta natomiast rozpowszechnienie chorób afekty wny di. co mui* wynikać ze zmiany kryteriów rozpoznawczych tych zaburzeń. Poza avdf dyskusją pozostaje wzrost liczby chorych z różnymi postaciami depresji. Obat czynników psychospołecznych, które odgrywają istotną rolę w mechanizmie cuuparofMctycznym depresji, ważne miejsce wśród przyczyn przypada lekoc o d/ialaniu deprcsjogcnnym. używanym np. w leczeniu nadciśnienia tętniczego Z całą pewnością można oczekiwać wzrostu rozpowszechnienia, zwłaszcza w Polsce, zaburzeń psychicznych związanych z nadużywaniem alkoholu i kfcóa psychoaktywnych. Wynika to z przedstawionych wyżej danych statystycznych. Wydłużanie się życia ludzkiego sprawia, że należy się liczyć tc stałym i systematycznym wzrostem liczby osób z zaburzeniami psychicznymi wieku podeszłego. Chodzi nie tylko o większe rozpowszechnienie tzw. pierwotnie zwyrodnieniowych zespołów otępicnnych typu Alzheimera czy chorobę Parkinsona, ale
0 zespoły mieszane związane z chorobami naczyniowymi (miażdżycą), cukrzycą
1 trudnymi warunkami egzystencji w wielu rejonach świata (niedożywienie om zaniedbanie środowiskowe).
Pocieszającym trendem jest spadek liczby niektórych postaci upośledzenb umysłowego (zwłaszcza choroby Downa), co należy wiązać z. postępami dug*> styki pre i posinaialnej. a także metod zapobiegawczych (np. fcnylokctonuni'
Adam milklewicz Uwagi ogólne
W obecnie obowiązujących programach studiów lekarskich przywiązuje się dużą wagę do zagadnień komunikacji międzyludzkiej. Koniuklowanie się lekarza, ale także psychologa czy innego pracownika służy zdrowia, z człowiekiem chorym nic jest darem wrodzonym, choć wrażliwość człowieka i poczucie taktu są ważnymi cechami osobowości, ale umiejętnością, której trzeba się po prostu nauczyć. Owa umiejętność jest nic tylko podstawą badania psychiatrycznego, lecz stanowi elementarny składnik każdego badaniu. Zbierając od chorego wywiad wnikamy w jego podmiotowe przeżycia, a to wymaga zarówno taktu, jak i umiejętnego formułowania pytań, Stopień trudności badania psychiatrycznego wynika z tego. że w przeciwieństwie do każdej innej dziedziny medycyny, może z wyjątkiem pediatrii, gdzie chorzy chętnie poddają się badaniom rozumiejąc ich sens i celowość, pacjentom psychiatrycznym. na ogól biorąc, brakuje poczucia choroby i wglądu w objawy chorobowe.
Zdarza się też często, że chorzy przyjmują postawę nieufną, negatywną wobec badającego, nacechowaną podejrzliwością i dążeniem do dysymulacji. Niektórzy chorzy natychmiust bywają lak pobudzeni i mają tak rozproszona uwagę, że nie mogą odpowiedzieć nawet nu proste pytania. Bywa i przeciwnie. Spotykamy chorych gadatliwych, którzy chętnie udzielają o sobie informacji, lecz wypowiedzi tc przesycone są skargami hipochondrycznymi do takiego stopniu, że nie udaje się uwagi pacjenta przenieść na inny temat.
Chorzy na depresję z kolei, mający silne poczucie choroby, wypowiadają pod swoim adresem oskarżenia, które nic są odbiciem rzeczywistych przewinień, lecz urojeń. Ocena wypowiedzi chorych co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy należy do trudniejszych zadań psychiatry- W wiciu przypadkach ocena la staje się możliwa w zestawieniu z danymi wywiudu przedmiotowego (wywiad rodzinny, środowiskowy).
W badaniu psychiatrycznym, tak samo jak w badaniu psychologicznym, można się posłużyć dwoma sposobami. Jeden polega na odwoły wunmsię do inlrospckcji. a więc do podmiotowych przeżyć chorego, drugi aa obserwacji zachowania (behawioru) chorego
Posłużmy Się przykładem chorego cierpiącego na psychozę paranoidalną. Wiemy, że w psychozie lej występują omamy różnych zmysłów, ale aa pierwszy