Bilinkiewicz1

IX* povKr;i\wmwh kryteriów diagnostycznych osobowwid liłstrioniczncj na-lM%r

-    płytkość. chw icjno.ść i nicmitctityczność demonstrowanych ucaić;

-    cgtvenrr>/m. mcuwzględniunic potrzeb innych osób (także najbliższych):

-    zmienna. żywa i przesadna cmocjonalność. np. częste, nagie i nieoczekiwane zmiany nastroju, nadmierna ekspresja emocjonalna, uleganie dordnjm emocjom w postępowaniu, nieadekwatne i niewspółmierne do sytuacji reakcje emocjonalne, myślenie życzeniowe:

-    teatralność zachowań i skłonność do dramatyzowania;

-    sugesi y wnosć. łatwość uleganiu wpływowi innych osób lub okolic/naści.

-    zależność od otoczenia;

-    rozległy świat marzeń i fantazji;

-    dążenie do skupiania uwagi na sobie, zyskiwania uznania, podziwu i aprobaty:

-    brak tolerancji na frustrację i krytykę;

-    postawa żądań, wymagań i pretensji wobec ludzi;

-    tendencja do manipulowania otoczeniem dla osiągnięcia własnych celów:

-    nieprawidłowości sfery seksualnej tnp. zachowania uwodzicielskie, potrzeba silnych podniet, nadpobudliwość lub oziębłość i niedojrzałość seksualna).

Do tej kategorii ICD-IO włącza również rozpoznania osobowości histerycznej i psychoinfanty!ncj. W różnicowaniu trzeba pamiętać, że cechy osobowości histrionicznej. zwłaszcza jeśli wcześniej nic występowały u pacjenta, mogą stanowić albo wstępny, albo poronny obraz kliniczny psychozy.

Osobowość anaakustyczna wyraża się:

-    '/tywin.scią zasad moralnych i nietolerancyjnością w tej sferze:

-    przesadnym poczuciem odpowiedzialności i obowiązku:

-    nadmierną sumiennością, skrupulatnością i skupieniem się na działaniach produktywnych z zaniedbaniem przyjemności oraz kosztem związków międzyludzkich;

-    dążeniem do perfekcjonizmu. który często przeszkadza w realizacji podjętych zadań:

-    /.muli»wanicm do porządku, ładu i czystości;

-    poch li mięciem przez szczegóły, regulaminy, inweniary/owunie, organizowanie i schematy postępowania;

-    pedunterią i uległością wobec konwencji społecznych;

poczuciem niepewności i stale nawracającymi wątpliwościami, prowadzącymi do drobiazgowej dokładności, sprawdzania, ostro/niwie i, uporu uraz » trudności w podejmowaniu decyzji;

-    pojawieniem się i wtrącaniem) natarczywych. a niechcianych i niepożądanych myśli lub impulsów

W zakres icj posiać i zaburzeń osobowości wchodzą tez rozpo/nanii zjadł* i DSM-IV osobowość kompulnyjna. obsesyjna czy kompnlsyj-no-obscsyjna. Osobowość anankastyezna / reguły związana jest z /np** natręctw, głównie z nerwicą natręctw

Zaburzeni* osobowości —    I

Osobowość lękowa (zwana leż osobowością lękliwą lub Witającą) charsk lery/uje się:

-    uporczywym i wszechogarniającym uczuciem napięcia, niepokoju i lęku;

“ poczuciem niepewności, nieśmiałości, nieprzystosowania. nieatrokcyjlKdci

i mulej wartości:

-    silnym pragnieniem akceptacji i uznania, a w związku z lym nadmierną wrażliwością na krytykę l odrzucenie, co powoduje zawężenie owbiwych więzi społecznych oraz niechęć do wchodzenia w bliższe relacje z ludźmi z obawy przed dezaprobatą;

-    ograniczonym stylem życia uwarunkowanym dominującą potrzebą zapewnienia sobie poczucia bezpieczeństwa;

-    ciągłą samokontrolą i przesadnym analizowaniem własnego zachowania się.

W diagnozie różnicowej należy wykluczyć zespól lękowy , bez względu na jego charakter, np. nerwicowy, reaktywny, psychotyczny czy organiczny.

Osobowość zależna objawia się:

-    biernym podporządkowaniem «ę otoczeniu:

-    bezwolnym opieraniem się na innych w podejmowaniu mniej lub bardziej ważnych decyzji życiowych, ze skłonnością do częstego przenoszenia na nich odpowiedzialności:

-    nadmierną obawą przed porzuceniem przez osoby bliskie i osamotnieniem.

-    poczuciem niepewności, bezradności, bezsilności i niekompetencji:

-    uległością wobec życzeń i wymagań innych ludzi, zwłaszcza osób starszych

lub posiadających autorytet:

-    unikaniem trudności oraz łatwym wycofywaniem się z podjętych decyzji I działań;

-    nadwrażliwością na stresy psychiczne i somatyczne;

-    niedostatecznym wypełnianiem codziennych zadań z powodu braku napędu, aktywności, inicjatywy i samodzielności oraz dużej męc/liwoici i małej zdolności do odczuwania przyjemności.

Do lej postaci zaburzeń osobowości przynależą rowiwcz jcdnoMki. ■ których rozpoznaje się osobowość asienic/ną bierną nieadekwatną lub samoponiżającą się.

Zgodnie z zaleceniami ICD-IO. do kmcguni diagnostycznej zwanrj Jnnr określone zaburzenia osobowości" można włączyć o>obo*o%c eksern-tryczną. uległą, niedojrzałą, narcystyczną. bierno-agresyw-aą i psychoncurotyczną natomiast do ^/nburatń osobowości bliżej nieokreślonych** (BNO) nerwicę charakteru i osobowość patologiczną

Grapo diagnostyczna wyodrębniona jako ^raburrenia pnabnwnścł mieszane i inne** obejmuje jt jedne i struny rozpoznania łączone tnp osobowość finiaicintNichlioidilM, bistr łonie aao*ia lot oanp 1 uheraa do mhnrzrń osobowości mieszanych. 1 drogiej — cechy mc mieszczące *ię w opisanych swoistych typach osobowości 1 zwykła towarzyszące innym zznt-taniom psychicznym Te mtatma włącza saę «k> htąani Jmr zmiany mshsw iirT