CCF20100206099

5. Tkanki roślinne

szereg ułożonych jedna za drugą rurek, otrzymasz coś w rodzaju rury wodociągowej o bardzo małym przekroju. W takim systemie opory fizyczne są bardzo małe i transport jest niezwykle efektywny. Oczywiście w jednej dużej roślinie są tysiące takich długich „rur”. W ścianach naczyń występują jamki usprawniające transport wody. Ponadto naczynia, podobnie jak cewki, wykazują zróżnicowanie ze względu na zgrubienia w ścianach, poprawiające wytrzymałość mechaniczną. I tak wyróżnia się naczynia: jamkowate, siatkowate, drabinko-wate oraz pierścieniowate i spiralne. Dwa ostatnie typy są dość elastyczne i występują zwykle w młodych organach jako elementy tzw. drewna pierwotnego (por. niżej).

5. Tkanki roślinne

UWAGA: W rzeczywistości naczynia pojawiły się niezależnie także u niektórych paproci (np. u

orlicy) i widłaków (np. u widliczki). Jeśli jednak nie zdajesz na biologię uniwersytecką, możesz to spokojnie pominąć.

(.crókno

dMeunc

<71 Se z&eGhn

ozom

LoJc

C pc

i a nu >7

u

r.zoute

ty łć

v»

Bl

b₂

b₃

rnC > C Qir>i

U

'jest jPd

fu -.'Cc i f€int Ordę O -PirO-CO OtQ2 2Cl

Ryc. 61.

Człony rur naczyń (A — pokrój naczynia olszy oraz schematy podstawowych typów zgrubień ściany komórkowej naczyń: B_; — pierścieniowate, B-, — spiralne, C — dra binkowate).

DREWNO POWSTAJE NA DWA SPOSOBY:

1.    Jeśli wyróżnicuje się z komórek powstałych w wyniku podziałów w merystemach pierwotnych, mówimy o drewnie pierwotnym. Rozróżnia się w nim część dojrzewającą wcześniej — protok-sylem i później — metaksylem. Ten ostatni rodzaj drewna ma elementy o większej średnicy i zawiera mniej miękiszu;

2.    Jeśli różnicuje się z komórek powstałych w wyniku aktywności miazgi wtórnej (inaczej mówiąc — wytwarzany jest przez kambium) nazywamy go drewnem wtórnym. Ten rodzaj drewna dominuje w łodygach i korzeniach roślin zdrewniałych (wśród nagozalążkowych oraz dwuliściennych). W organizmach tych tworzy lite warstwy, które potocznie nazywa się drewnem. W drewnie wtórnym zdecydowanie przeważają martwe, sztywne elementy, w związku z czym nadaje ono charakterystyczne właściwości mechaniczne. W drewniejących łodygach i korzeniach roślin dwuliściennych rosnących w rejonach z wyraźnymi zmianami klimatycznymi (ogólnie — porami roku) powstają charakterystyczne słoje przyrostów rocznych (por. Ryc. 62). Są to warstw)' różniące się na przekroju poprzecznym barwą:

103