Cykl miesiączkowy układ podwzgórzowo przysadkowy (2)

Ryc. 9.1. Budowa podwzgórza i przysadki mózgowej.

Mwyiw

W podwzgórzu wydzielane są hormony uwalniające (liberyny) i hamujące (statyny); odgrywają one kluczową rolę w regulacji funkcji przysadki mózgowej.

Podwzgórze odgrywa główną rolę w kontrolowaniu produkcji go-nadotropin przez przysadkę mózgową. Gonadoliberyna (GnRH) jest neurohormonem zbudowanym z 10 aminokwasów o masie I(XX) dal-tonów. GnRH jest wytwarzana w jądrze łukowatym w podstawno-- przy środkowej części podwzgórza. Wydzielanie gonadoliberyny od* bywa sjęju^poMjJą^uIsacyjny. a miejsce wydzielania nazywane jest generatorem pulsów/ezęslotliwość i amplitud!! phlso^jesrzWZnieo-wana w zależności od fazy cyklu miesiączkowego.

C zęstotliwość pulsów GnRH jest następująca:

•    wczesna faza folikulama —cer^żttmin; ■

*    pó/.na fa/a I ilil ni n u i wiWI ÓO^Tfl mta* _t [ •

Tabela 9.\. Uberyny i Matyny itw^/Hm w podwzgórzu    r - 4^ j^:

--

Statyny

Hormon	Działanie	Hormon	|—- ■ ■ .........»■«■—«« Dz lulanie
Somatollberyna	Uwalnia hormon wzro-	Somatostatyne	Hamuje uwalnianie
(GHRH)	atu (GH)	(SIH)	hormonu wzrostu
		*•—	oraz TSH
Kortykoliberyna (CRH)	Uwalnia hormony po*
	chodzące z POMC
	głównie ACTH
Tyreoliberyna (TRH)	Uwalnia TSH, słabiej
	wpływa na PRL
Gonadoliberyna	Uwalnia folitropinę
(GnRH)	(FSH) i lutropinę (LH)
Hormon pobudzający	Prawdopodobnie jest	Hormon hamujący	Dopomina hamuje
uwalnianie PRL	to wazoaktywny pep-	uwalnianie prolakty-	uwalnianie PHI
	tyd jelitowy (VIP)	ny (PIH)	i TSH -—

•    wczesna faza luleal

•    późna faza lutcaina

Amplituda pulsów GhRH wyrfosi b.5-1,2 jm./l w fazie folikular-nej* około 15 jm/l vv Tnzić 1tiTC3TneT oraz około TnfiT^f^rirrTrflTfite^ *tączlq~    '    s"'    —“

Regulacja uwalniania GnRH z jądra bukowatego podwzgórza jest procesem skomplikowanym i nie do koftcirwyjaimonym. Bierze w niej udział wiele czynników hormonalnych oraz neurotransmile-rów i neuromodulatorów pozostających ze sobą we wzajemnych zależnościach. Najważniejszymi czynnikami regulującymi są: katecho-lammy (noradrenalina, adrenalina, dopamina). serotonina, melatonina, neuropeptyd Y. kwas gamma-aminomasłowy (GABA) oraz opioidy endogenne.

Czynniki pobudzające uwalnianie GnRH: noradrenalina - zwiększa częstotliwość i amplitudę pulsów hiftH;

drenalina - zwiększa amplitudę pulsów GnRH; neuropeptyd Y - związany ściśle z ośrodkiem łaknienia (stymulator łaknienia).

Czynniki hamujące uwalnianie GnRH:

Tiffiw płciowych fnlbywa się pr/e/ pnbmWme

łfcrglt znej; zarówno sante estrogeny, juk i progesteron piwiwyż'

^^rnTciiiMja