DSC00617

w materiale badanym. Może on po prostu świadczyć o tym, źe albo zarazka było tam za mało albo że zarodek jest na dany wirus niewrażliwy. Dla wykluczenia tej pierwszej możliwości należy wykonać 1—2 ślepe pasaże.

Reakcja zarodków na zakażenie wirusowe może być różna.

Na ogół obumarcie zarodka przed upływem 24 godzin po inokulacji uważa się zwykle za następstwo urazu; są jednak wirusy (np. WEE i EEE), które powodują tak wczesną śmierć zarodka.

Rodzaj, umiejscowienie i intensywność zmian zależne są od rodzaju wirusa, jego dawki i drogi wprowadzania oraz stopnia adaptacji do zarodka. To ostatnie oznacza, że ten sam wirus świeżo izolowany i we wczesnych pasażach na zarodkach dawać może inne zmiany niż w dalszych.

Merchant i Packer wymieniają następujące rodzaje zmian w zarodkach pod wpływem zakażenia wirusami:

1)    śmierć zarodka,

2)    wybroczyny w tkance podskórnej, w brodawkach piór i w okolicy potylicznej,

3)    przekrwienie naczyń na skrzydełkach, nogach lub przekrwienie całego zarodka,

4)    zahamowanie normalnego rozwoju zarodka,

5)    skręcenie .zarodka,

6)    zmniejszenie ilości płynu owodniowego,

7)    wzrost ilości płynu omoczniowego,

8)    zgrubienie i obrzęk błony kosmówkowo-omoczniowej,

9)    ogniska nekrotyczne lub strefy nacieków leukocytamych często z centralną martwicą,

10)    zmiany histopatologiczne,

11)    powstawanie ciałek wtrętowych.

Charakterystyczną cechą niektórych wirusów, a nawet różnych szczepów jednego wirusa, są różne czasy przeżywania zarodków, co pozwala je różnicować.

Wymienione zmiany mają dość dużą wartość rozpoznawczą, ale nie pozwalają całkowicie pewnie zidentyfikować wirus. Dodatkowe próby, omówione w rozdziale IV, umożliwiają ostateczne rozpoznanie.

Pozycje piśmiennictwa: 15—17, 19, 20a, 28, 29, 46, 49, 56, 62, 70, 91, 98, 102, 116, 122, 123, 125, 145, 148, 149, 158.