Jest to technika najmniej doskonała, gdyż nie ma w niej grupy odniesienia, której funkcję spełniają w innych technikach grupy kontrolne. Badaniu, które prowadzone jest w dwóch okresach poddana jest ta sama grupa. W przypadku stosowania tej techniki zachodzi obawa, że na ostateczny wynik eksperymentu może mieć wpływ nie tylko czynnik eksperymentalny, ale również czynnik czasu, jaki występuje między badaniem wstępnym i końcowym.

Technika czterech grup, która nazywana jest również techniką Solomona, od techniki grup równoległych różni się tym, że oprócz normalnie występującej grupy eksperymentalnej i kontrolnej (w której prowadzone są badania wstępne i końcowe) wyznacza się dodatkową grupę eksperymentalną i kontrolną, w których przeprowadza się jedynie badania końcowe⁴¹⁰. Technika ta umożliwia sprawdzenie, jaki jest wpływ badań wstępnych na ewentualne zakłócenia w sposobie działania czynnika eksperymentalnego oraz na wyniki badań końcowych. Jest ona zatem swoistym połączeniem techniki dwóch grup równoległych w jej klasycznej postaci z dwoma dodatkowo wprowadzonymi grupami: eksperymentalną i kontrolną, w których nie przeprowadza się pomiaru wstępnego, tylko pomiar końcowy. W technice tej występują więc dwie grupy eksperymentalne i dwie kontrolne, przy czym druga grupa eksperymentalna pełni funkcję kontrolną wobec pierwszej⁴¹¹.

Schemat badania tą techniką można przedstawić następująco⁴¹²:

^4,0 M. Lobocki: Wprowadzenie do metodologii..., op. cii., s. 225. ⁴¹¹ A. W. Maszkc: Op. cit., s. 132.

^4,2 Metody badań pedagogicznych w zarysie'. Op. cii., s. 95.

ZN

gdzie:

E| - pierwsza grupa eksperymentalna,

Ki - pierwsza grupa kontrolna,

Ej - druga grupa eksperymentalna,

Ki - druga grupa kontrolna,

ZN - zmienna niezależna, p - pomiar początkowy, k - pomiar końcowy.

Kolejność postępowania badawczego przy wykorzystaniu tej techniki powinna być następująca:

I    — dokonujemy pomiaru początkowego zmiennej zależ

nej w pierwszej grupie eksperymentalnej oraz w pierwszej grupie kontrolnej.

II    - wprowadzamy zmienną niezależną do pierwszej i dru

giej grupy eksperymentalnej.

III    — dokonujemy pomiaru końcowego we wszystkich gru

pach.

Taki sposób badania umożliwia kontrolowanie wpływu pomiaru początkowego zmiennej zależnej na wynik końcowy, przy jedno-

187