► pojawiły się odmienne style wychowania, wybierania odmiennej drogi badań, krytyki i afirmacji określonych teorii kształcenia i wychowania;
► pedagogika trąd monopol na .urządzanie* człowieka i świata poprzez edukację i wychowanie;
► pojawiły się teorie należące do tradycji subiektywistycznych:
- teorie radykalnego humanizmu (teorie krytyczne);
- interpretatywizmu (teorie fenomenologiczne i hermeneutyczne);
- promujące antypozytywizm i promujące metody idiograficzne.