DSCF5606

m

m

I AK

1.1. Pochodzenie i historia uprawy

Ojczyzną ziemniaka jest Ameryka Południowa. Stwierdzono, że roślina ta wywodzi się z dwóch ośrodków znacznie różniących się warunkami ekologicznymi i właściwościami spotykanych tam gatunków: tzn. z pogranicza Peru i Boliwii oraz z wyspy Chiloe i środkowego Chile. Pierwsze pisane wiadomości o ziemniaku i jego znaczeniu spożywczym pochodzą z 1537 r. Do Europy ziemniak dotarł dwiema drogami. Pierwsza z nich - ślad hiszpański - prowadziła z Peru do Hiszpanii i stąd do Europy Środkowej. Ziemniaki przybyłe tą drogą około 1565 r. miały czerwoną skórkę, rogalikowaty kształt i czerwonofioletowe kwiaty. Należały one do gatunku Solarium tuberosum ssp. andigenum. Druga droga - ślad angielski - prowadziła z Chile do Anglii, gdzie ziemniaki dotarły około 1585 r. Ich skórka była źółtobiała, kształt płaskookrągły, a kwiaty białe lub jasnofioletowe. Formy chilijskie należały do gatunku Solarium tuberosum ssp. tuberosum.

W początkowym okresie ziemniak był niezwykłym okazem nowej rośliny i hodowano go głównie w ogrodach botanicznych. Następnie znalazł się wśród roślin leczniczych, ozdobnych i ogrodniczych, a w dalszej kolejności stał się przysmakiem na stołach królów, arystokratów i uczonych.

Uprawę połową tej rośliny zapoczątkowano w 1640 r. w Irlandii, następnie w Austrii, Niemczech i Hiszpanii. Na szeroką skalę uprawa połowa ziemniaka rozpoczęła się jednak w końcu XVIII i na początku XIX w. Upłynęło więc wiele czasu, zanim Europa stała się drugą ojczyzną ziemniaka. Po ostatecznej aklimatyzacji zajęto się jego uszlachetnianiem, a z czasem podjęto prace hodowlane i zaczęły powstawać nowe odmiany. Niemieckie Kartoffeln, angielskie potatoes, francuskie les pommes de terre, rosyjskie kartoszki i polskie ziemniaki są zatem stosunkowo niedawnym przybyszem na nasz kontynent.