DSCF5661

notwórczy materiału sadzeniakowego w największym stopniu zależy od poziomgH porażenia wirusami. O poziomie porażenia natomiast decydują warunki środowijS^^^R skowe, a przede wszystkim klimat w poszczególnych rejonach kraju, odpornośfi^^P odmian na choroby wirusowe i odpowiednie zabiegi agrotechniczne połączojfl z ochroną przed chorobami i szkodnikami.

Głównym problemem w produkcji nasiennej ziemniaka są choroby wirusowdlfl przenoszone przez trzy gatunki mszyc:

•    mszycę brzoskwiń i ową — wektor czterech najważniejszych wirusów porażaj rośliny ziemniaka, a mianowicie: Y(PVY), liściozwoju (PLRV), M (PVM) i S(PV8);JS

•    mszycę szakłakowo-ziemniaczaną - wektor Y, M, S i liściozwoju (PLRV>; 9

•    mszycę kruszynowo-ziemniaczaną— wektor Y, M, i S.

I 1 - strefa 1 '(///A - strefa 2 III lilii - strefa 3 Ir/.yj-strefa 4

Rys. 1.7. Strefy zagrożenia chorobami wirusowymi (Roztropowicz, 1994^W strefie 1 i 2 można bez żadnych ograniczeń uprawiać wszystkie odmiany ziemniaka wpisane do Rejestru Odmian Oryginalnych. '!

W strefie 3 odmiany o dużej odporności na główne choroby wirusowe (powyżej 6 w skali dziewięciostopniowej) mogą być uprawiane bez żadnych ograniczeń, a odmiany o odporności 5 i mniejszej - pod warunkiem częstszej wymiany sadzeniaków. W strefie 4 bez zastrzeżeń mogą być uprawiane tylko odmiany o odporności powyżej 6, odmiany o odporności 5 nie powinny być uprawiane,: gdyż ryzyko postępującego obniżenia plonu jest wtedy bardzo duże: odmiany o odporności 6, J a nawet 5 mogą być czasami uprawiane, ale pod warunkiem częstszej wymiany sadzeniaków

Zakażenie wirusami następuje w okresie wegetacji roślin głównie przez mszyce j (PVS, PVM, PVY, PLRV), ale także w trakcie wykonywania mechanicznych żabie- | gów pielęgnacyjnych i ochronnych (wirus X(PVX) ziemniaka i w niewielkim stop- j niu wirusy Y, M). Zagrożenie wirusami jest zróżnicowane w poszczególnych rejo* | nach kraju. W Polsce wydzielono 4 strefy zagrożenia chorobami wirusowym® (rys. 1.7). W strefie 1 zagrożenie chorobami wirusowymi jest najmniejsze, w strefie 4 - największe. W związku z tym w strefie 1 i 2 można uprawiać bez żadnych ogra-i niczeń wszystkie odmiany ziemniaka, natomiast w strefie 4 - odmiany o wysokiej odporności, nie mniejszej niż 7. Odporność odmian na wirusy określa się w