DSCF5722

438 M. Kalinowska-Zdun

Groźną chorobą atakującą rośliny już w początkach lipca jest chwościk buraka (Cercospora heticola), zimujący w glebie w resztkach pożniwnych buraka. Grzyb poraża liście, a przy dużym nasileniu nekroza liści może obejmować około 50% ich powierzchni. Porażone liście szybko obumierają, a roślina tworzy nowe liście. Dużemu nasileniu choroby towarzyszy patologiczny przerost epikotylu (główki korze*; / nia), który wystaje wtedy znacznie ponad powierzchnię gleby, co utrudnia zbiór i zwiększa straty. Silne porażenie roślin powoduje znaczny spadek plonu korzenili znaczne obniżenie zawartości cukru. Chorobie zapobiega się przez zaprawiam! nasion, niszczenie resztek pożniwnych, a w rejonach silnego występowania zalecił się stosowanie oprysków co 14 dni (tab. 1.15).

Dla buraka groźne są także choroby wirusowe, takie jak: kędzierzawka płasz*| czyńcowa, żółtaczka wirusowa i żółtaczka siateczkowa, wywoływane przez wiru$3 przenoszone przez owady.

Kędzierzawkę płaszczyńcową wywołuje Beta Virus 3 przenoszony przez płasz-czyńca. Pojawia się ona po 20-60 dniach od czasu żerowania chrząszczy, co następuje w okresie wczesnego lata. Występowaniu choroby zapobiega się, zwalczając płaszczyńca burakowego (Piesma ąuadrata).

Żółtaczka wirusowa jest powodowana przez Beta Virus 4, który przenosi mszyca trzmielinowo-burakowa i brzoskwiniowo-ziemniaczana. Nasilenie choroby jest związane z okresem pojawienia się mszyc - wczesny oblot mszyc powoduje największe porażenie. Zwalczanie polega jedynie na niszczeniu żywicieli mszyc oraz owadów.

Zasiewy buraka mogą być dotknięte chorobami fizjologicznymi, takimi jak zgorzel liści sercowych i sucha zgnilizna korzeni, które wywołuje brak boru, zwłaszcza na glebach o dość wysokim pH. Występują one częściej w uprawach buraka na lessach w południowo-wschodniej Polsce. Zwalcza się je, dostarczając roślinom bor w nawozach bądź w formie nawożenia dolistnego. Najwygodniej jest dodawać 15-* 25 kg boraksu do nawozów fosforowych i potasowych. Dolistnie stosuje się 20 kg boraksu na 1000 litrów wody.

Szkodniki buraka są liczne i żerują w ciągu całego okresu wegetacji. W fazie siewki i młodych roślin najgroźniejsze są: drobnica burakowa (Atomaria lineańs Steph.), pchełki, śmietka ćwiklanka (Pegomyia hyoscyami Panz.), skoczogonki (Collembola), koziołka błotna (Tipula paludosa Meig.) i omarlice. Mszyce i plasz® czyniec burakowy, które przenoszą choroby wirusowe występujące w środkowej części okresu wegetacji, muszą być zwalczane możliwie najwcześniej (tab. 1.16). 1

Drobnica burakowa (Atomaria linearis Steph.), chrząszcz długości 1-1,8 mm, żeruje na siewkach od fazy kiełkowania do fazy 4 liści, atakuje zarówno korzenie (wyżera dziury lub niszczy je całkowicie), jak i liście siewek. Kiełkujące rośliny bywają przez nią całkowicie zjadane. Okres żerowania jest długi, gdyż kolejne pokolenia drobnicy pojawiają się od końca marca do września. Drobnica może całkowicie zniszczyć plantacje, zwłaszcza jeśli wschody przypadają na okres wiosenne suszy. Jest szczególnie niebezpieczna dla siewów docelowych. Szkodom wyrządzą