DSCF6668

_C„_n~'- sZWWOf- KłUCZB PO    OWADOW

Ryt. 14. Zróżnicowanie typów odnóży owadów: A) bieżne, B) grzebne turkucia, O chwytne modliszki, D) pływne pływaka, E) pływne krętaka, F) odnóże z koszyczkiem pszczoły

Odnóża owadów również podlegają modyfikacji, w zależności od pełnionych funkcji, przeważnie występują odnóża kroczne, bieżne, skoczne, czepne, grzebne, chwytne czy pływne (ryc. 14).

Ostatnia tagma i jej przydatki także poddawane są modyfikacjom. W typowym przypadku liczba segmentów odwłokowych wynosi 10, lecz częściej jest ona mniejsza. Przydatki występują tylko na dwu ostatnich segmentach odwłokowych; są to wyrostki rylcowe (sfffi)—przydatki 9. segmentu oraz przysadki odwłokowe (cercf)—przydatki 10. fub 11. segmentu. U wielu samic zmniejsza się ilość segmentów odwłokowych, są one wciągane w obręb ciała i tworzą pokładełko rzekome (niektóre muchówki); pewne segmenty odwłoka mogą też zlewać się z segmentami tułowiowymi, podczas gdy inne tworzą styłik (błonkówki stylikowce). Wreszcie przydatki odwłoka tworzą bardzo zróżnicowane w swej budowie aparaty kopulacyjne u samców, zaś u samic przydatki 8. i 9. segmentu odwłokowego tworzą pokładełka (ryc. 15) lub żądło (ryc. 16). Pokładełko i żądło złożone są z trzech par walw oraz dwu par walwiferów — płytek nasadowych walw.

1. Stanowisko łyrtematyeme ł budowa ciała owadów

o_vc 15. Pokładełka: A) szablaste (ortopteroidalne; pokładełko rzeczywiste), a) III »ra walw, b) II para walw, cl I para walw, dl cercus, e) epiprokt 0 paraprokt.

I) lenity odwłoka; BI pokładełko rzekome muchówki; A na podsŁ Moraczewsiu ,1 1980; B na podli. Steinmann i Zombori 1985, zmienione

a

b

d

•e

■f

i

Ryc. 16. Bodowa żądła pszczoły: a) gruczoł jadowy, b) przewód groaołu jadowego, cl płytka trójkątna segmentu VIU, dl płytka podłnźna segmentu IX, e) płytka kwadratowa segmentu IX,

0 bębenek, g) wałwa III pary, h) wałws II pary, i) wałwa I pary; na pedał. Moraczcwski et al. 1980, zmienione

61