DSCN1721

3.1. Materiały na odlewy

125

grafitu płatkowego na tle vywierają istotny wpły^ grafit, należy uwzględnić ozmieszczenie wydzieleń noże zmieniać się w sze*

wnątrz dendrytów, co pogarsza twardość odlewu w stanie lanym. Problem ten nie występuje w przypadku drobnego grafitu płatkowego rozmieszczonego między ramionami dendrytów — typu E (rys. 3.6d). Tym samym odlewy mają wystarczającą twardość, a dzięki temu dobrą odporność na ścieranie.

Jak już wspomniano, osnowa metalowa może być różnorodna (patrz rys. 3.2). Jeśli pominąć obróbkę cieplną i żeliwo wysokostopowe, to osnowa metalowa zmienia się od ferrytycznej przez ferrytyczno-perlityczną do perlitycznej (rys. 3.7). Zależnie od składu chemicznego i szybkości chłodzenia

dm

w} A

rj

U 1 A

J

m

V;

j75/H-04661 (pow. x 100): p (Gr6 - grafit punktowy ędzydendrytczne (Gr7 - grafit inkowy)

Rysunek 37. Przykłady osnowy żeliwa szarego: a) ferrytyczna, b) ferrytyczno-perlityczną, c) perłityczna

ielu odlewach — zwłasz-mie — preferowany jest j rozłożony — typu występuje zwykle przy [ikacji (rys. 3.6b). Gruby votny, który pojawia się sj postaci i wielkości jest żonych na szoki cieplne, nniejsza gradient tempe* •gorszenie jakości powie-Iność korzystnie wpływa zeniach międzydendryty-dużej szybkości chłodzę-osnowy perlitycznej we-

Rysunek 3.8. Przykład różnej dyspersji płytek perlitu: a) powyżej 0,3 do 0,8 pm, b) powyżej 13 do 1,6 iim (pow. x 500)

udział ferrytu oraz perlitu może zmieniać się w zakresie 0-r-100%. Jednocześnie zmieniać się może dyspersja perlitu, tj. odległość między płytkami ferrytu i cementytu, która maleje ze wzrostem szybkości chłodzenia (rys. 3.8). Udział poszczególnych faz i stopień rozdrobnienia płytek perlitu można oszacować przez porównanie ze wzorcami zamieszczonymi w normie PN-75/H-04661 oraz PN-EN ISO 945:1999. Warto podkreślić, że wraz ze wzrostem udziału perlitu i jego dyspersji rosną własności wytrzymałościowe, takie jak R_m i HB.

Modyfikacja żeliwa szarego

Przez modyfikację rozumie się wprowadzenie do ciekłego metalu niewielkiej ilości dodatku, który powoduje zmiany struktury większe, niż wynikałoby