DSCN1789

Podkultura 137

wać kontrolę nad obiegiem informacji za pomocą instytucji cenzury. Jak wskazuje Leon Festinger, ważność sprawy i niejasność poznawcza są głównymi czynnikami warunkującymi powstawanie i przekazywanie plotek (zob. [S. Mika 1982, s. 486]). W obrębie struktur organizacyjnych plotki rozchodzą się na tym samym poziomie hierarchii organizacyjnej lub „z dołu” do „góry”. natomiast nie są przekazywane w „dół” [S.Mika 1982, s. 487].

Badania nie wykazują istotnych różnic między kobietami i mężczyznami, jeśli chodzi o zainteresowanie plotkami. Ewentualne różnice wynikać mogą z odmiennych stylów konwersacyjnych kobiet i mężczyzn, i odnoszą się do treści plotek. D. Tannen [1995, s. 132] wskazuje, że kobiety częściej swoją uwagę skupiają na szczegółach dotyczących życia codziennego, natomiast mężczyźni interesują się bardziej szczegółami polityki, sportu. (A.S.)

Zob. agresja, dyfuzja, image, interakcja, kontrola społeczna, więź społeczna.

Literatura:

Kosowska E.. 1994, Plotka [w:] Plotka. Wybór materiałów z V! Konferencji Pracowników Naukowych i Studentów Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej UŚ, pod red. K. Uniłowskiego, C.K. Kędcra. Wyd. Górnośląska Macierz Kultury, Katowice.

Mika S., 1982, Psychologia społeczna. PWN, Warszawa.

Tannen D., 1995, Ty nic nie rozumiesz! Kobiela i mężczyzna w rozmowie, Wyd. W.A.B., Warszawa.

Thiele-Dohrmann K., 1980, Psychologia plotki. PIW. Warszawa.

Pod klasa (ang. underclass), „sfery de-prywacji, wykolejenia i krańcowego ubóstwa" [H. Domański 1994. s. 267],

Ralf Dahrendorf [1993, s. 237] wskazuje, że głównymi cechami charakterystycznymi podklasy są: „brak kwalifikacji, bezrobocie, zamieszkiwanie w szczególnych rejonach miast i zależność od opieki społecznej. Wielu członków podklasy należy do mniejszości etnicznych i żyje w niekompletnych rodzinach. Wykazują też oni skłonność do aberracyjnych zachowań”. Owe aberracyjne zachowania to nadużywanie alkoholu i narkotyków, a także skłonność do zachowań przestępczych. Podklasa usytuowana jest w najbiedniejszych rejonach miasta, tworzących często wyizolowane getta. Niektórzy autorzy (np. Robert Rei-schauer) podklasę określają jako „populację biedną, niewykwalifikowaną i niewykształconą, a także o ograniczonej aktywności zawodowej” [R. Dahrendorf 1993’, s. 259]. Szacuje się, że w społeczeństwie amerykańskim do podklasy należy 1—5% ogółu ludności łub 43% ludzi biednych [ibidem, s. 238,259],

Wyłania się problem, czy podklasa jest tworem realnym, czy też jedynie kategorią społeczną utworzoną przez badaczy opisujących przemiany współczesnych społeczeństw. W obrębie każdego społeczeństwa wyróżnić można kategorię ludzi biednych, niezdolnych do pracy, żyjących „poza normalnością”. Aby można było mówić o pod-klasie, muszą występować „systematyczne procesy jej wyłaniania się, określania się i zachowań” [R. Dahrendorf 1993, s. 237]. Ciągłe odtwarzanie się podklasy i związane z tym dziedziczenie pozycji społecznej i wzorów zachowań pozwala mówić o sa-mowzmacniającym się cyklu degradacji Z tej perspektywy można stwierdzić, że wyłanianie się podklasy dokonuje się w Polsce i jest coraz wyraźniej widoczne. (A.S.)

Zob. dcprywacja, dewiacja, klasy społeczne, marginalizacja, pauperyzacja.

Literatura:

Dahrendorf R . 1993, Nowoczesny kontlikt społeczny. Esej o polityce wolności. Czytelnik, Warszawa.

Domański H.. 1994, Społeczeństwa klasy średniej, IFiS PAN. Warszawa.

Podkultura, wartości, wzory zachowań, postawy, język, styl życia - będące elementami szerszej kultury narodowej - powiązane ze sobą i stanowiące oddzielną, charakterystyczną całość, która jest podsta-