DSCN1890

238 Zwyczaj

z punktu widzenia pary małżeńskiej jest -jak twierdzi, rodzajem zrzeszenia, a z punktu widzenia dzieci w niej wychowywanych - wspólnotą". Uczestnicy zrzeszenia nie muszą przebywać trwale w skupieniu przestrzennym, żyją na ogół w pewnym rozproszeniu, a okresowo ma miejsce częściowa lub całkowita ich koncentracja. Ponadto, będąc przestrzennie rozproszeni, mogą się systematycznie (lub sporadycznie) kontaktować i porozumiewać. Istotniejsze jest skupienie społeczne, co oznacza pewną wspólność postaw, zachowań i działań wynikającą z istnienia wspomnianego celu grupowego [K.Z. Sowa 1988, s. 24]. (M.P.) Zob. więź społeczna.

Literatura:

Sowa K.Z., 1988, Wstęp do socjologicznej teorii zrzeszeń. PWN, Warszawa.

Zwyczaj, powtarzający się sposób zachowania, dowolnie ustalony, przyjęty przez jednostkę lub grupę, którego naruszenie nie wywołuje negatywnych sankcji ze strony otoczenia społecznego. Zazwyczaj traktowany jest także jako „indywidualna skłonność do określonych zachowań” (zob. [E. Ciupak 1977, s. 53]). Przykładowo, czyimś zwyczajem jest określony sposób ubioru, spędzanie wakacji nad morzem, poranne (lub późne) wstawanie. W takich samych sytuacjach społecznych dopuszczalne jest zróżnicowane zachowanie. W odróżnieniu od obyczajów, zwyczaje odnoszą się do obszarów, w których jednostka (grupa) może sama decydować o takim lub innym sposobie postępowania; społeczeństwo pozostawia podmiotowi swobodę decyzji. Realizowanie ciągle tych samych zachowań może być następstwem określonych upodobań lub wynikać z zasady ekonomii wysiłku. Zwyczaj może przekształcić się w pewną konwencję lub rytuał. (A.S.)

Zob. habitus, kontrola społeczna, obyczaj, zasada ekonomii wysiłku.

Literatura:

Ciupak E., 1977, Kultura obyczajowa we współczesnej Polsce [w:] Nowe obyczaje i obrzędy Szkice, aut: E. Ciupak i in. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. Warszawa.

r

Źródła władzy, zob. przedsiębiorca jako przywódca, władza.