DSC915

coołec^ncj. nadając tym samym owemu term.now, „ości. funkcji i poryci* ^_lanawiając prawne gran.ee pom,ęd/.y sl_{er> W|}

nowoczesne znaczenie

eijną a świecka-    problemów związanych / kwest,ą sckular*,*.,,

Wiele współczesnycn .    _xvil-wicczni europejscy r.lozolow,*

noiawiło się P" ^raz    zasadnicze idee dotyczące relacj, nu**,

Hioretycy    _wc7esnonowoczesnym państwem^ Mozl.w^

Kościołem, monarchią a '    obywateli, związanych dobrowolną

„ostrzegania państwa jako ^ P    _{mi w},_adców pochodzących z wybon,

umową społeczną i żyjącyc^    sprzyjała stworzeń,u warunków.

Zz działający^ w gramca £    _sfcrą religijną a św.ecką sta, *

których zasadniczy r°^7d '-’ ^P    _dla prawidłowego funkcjonowania

^W _ylko realny, ale wprost n.ez *_zQne Francja i - o wiele później -"ańsfw tak różnych jak Stany J *    ^ _że owe przypadkt śwtadome,

^P . Radziecki. Jednak próby y    _dek poziomu w,ary , praktyk

^lub **"

poważne kontrowersje.

Także postęp wiedzy naukowej pod koniec XVIII wieku przyczyń się do nowego określenia granic między sferami religijną a świecką. Skra ateizm wyznawała wówczas niewielka garstka myślicieli, gdyż pozostawał on ryzykowny politycznie w świetle przepisów prawa, funkcjonujących w' u'ielu krajach Europy i traktujących konformizm religijny jako warunek korzystania z wolności obywatelskich i uczestnictwa w rodzącej się sferze publicznej. Jednak już w XIX wieku, szczególnie za sprawą pozytywizmu socjalizmu, teorii ewolucji i liberalnej krytyki biblijnej, coraz częściej zaczęto uważać, że św iatopogląd religijny i świecki wzajemnie się wykluczają. Późniejszy wpływ idei ukształtowanych przez Marksa, Nietzschego, Freuda oraz relatywistyczne teorie fizyki jeszcze bardziej wyostrzył podział na religijne i świeckie, pogłębiając odrębność obu tych przestrzeni.

Uważam za wielce znaczącc, że pierwsze programowe próby uznania pojętej jako upadek znaczenia religii, za kluczową cechę społecznego w p< XIX wieku pojawiły się przy okazji ambitnych prób opisu przemysłowych, kapitalistycznych społc zeństw nowo-OMD>ei. rozmaity h opracowania h sekulai zacja w) tępowała jako akuazetka lub katalizator procesu, który dla uproszczenia nazywam tu „no-

,n« łfc ------------ * *    * *«ic m/ni.|v \ ^ H \|

„Chodzących w Mruktur/r M*^,***,^^ «*l

i/ocji. powracającym tematem bvlo „    ^,’^J'^,,' Vch p,,_K.    ’ ^,*ⁿ'*«n

_m*d/» 'łc.ą religijną a <w,eck.,    n!e^L'’*'****•’"* Mg

nte .ylko towarzyszył, głównym k,cn,_nkon, **** “P"*'* sekuU^'*''

palkach była dla ntch kluczowa. Co w,_Ccct ^/cm,a"- lecz w _Wlc,^ *^|a

:......—- ^

społecznego znaczenta reltg,,. w.dz^c w „tnt    2

*•"* ułcologtczn, przeciwnicy sekul.ry,^^^^«y „>    *

upadek roi. rcltgt, U,maty _jednak Z_CJT T * ^ob"*«*ku ^ znaczenia religi. . sekularyzacji, a ł*,po<_rcdn/* -n,erp_rtt J,,

_wCIą, dają o sobie znad w dztstcjsz.ych dyskusjach ^ ^,ych «S>„L Szczegółowa analiza wszysikteh wp|_VWl)W .^SOCJoU,8'«nych.

' ^SCh^lah^Za?' ^{mC Wyd8je si}< ^k‘>n.eczna^Ł(zoh^UnT '* "*** "ad

Dla naszych celów korzystniej będzie wskazać , ^Tschan"cn 199₂) wpływowe wątki refleksji społecznej. _nic ZJcc-Z' ^PCWne "Odziej sposób formułowano z nich odrębne teorie Wątki t ^UWaB' ^,cmu- w jak, skomplikowane wzory w ramach szeroko _Po,ę_lej I ^pr'^cplataPl się, ,_Wor,, nych Przyporządkowałem jc zatem do sześciu kat ^przcmian społccz strukturalne, 2) empiryzm i poglądy naukowe    ’> ^Zró*n>cow_ani,

religii. 4) wizje liberalne, 5) marksizm oraz. m tv '"^eWnę,rz"^a dynam,k I Pierwszy wątek w refleksji nad religią i wpłynąć na rozwój teorii społecznej, koncentruj _M °'^{Zacją> k,ór}Y mi, wania strukturalnego jako sile przewodniej ewolu ^ "* ^P°^^{ciu v6in}*« mo szczegółowych różnic, Hcnri de Saint Sini ^ ^przemian- Pont Spencer i Emilć Durkheim podzielali w zasadzie" ,u^{8USl C}°^mte' ^Hert* czeństwa i kultury przechodzą różne stadia ewolu^K “ '^UdZk'^{e SP}°' biegnie od względnie prostych do względnie złożonych w “‘l ^PrZem' lucyjnych przemian religia przesiaje _spe,„_iae _{kodu regu}^“ “

' ^{Zd;,ię sobie s}P^raw« ^z rozmaitych znaczeń przypisywanych ^

Mam tez wiele zrozumienia dla propozycji Bernarda Yack7, tym terminem w liczbie mnogiej. Pozostawiam eo jednak w Z V ' ^{b> posłu}*‘^Wa‘ żadna koncepcja sekularyzacji nie uzależnia swego ksz, ^ ^^JCjynCZej-P°^me „nowoczesności”.    ^    różnicowania znacz