Finanse p stwa Wypych 4 095

Finansowanie przedsiębiorstwa

dzialnością przedstawia rysunek 3.3.

Kapitał udziałowy stanowi podstawowy, ale nie jedyny składnik kapitałów własnych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Z przepisów kodeksu handlowego wynika, że tworzone mogą być również: fundusz (kapitał) zapasowy i fundusz (kapitał) rezerwowy. Możliwość ich tworzenia musi być zapisana w umowie spółki. Jako obligatoryjny (zgodnie z zasadami rachunkowości obowiązującymi od 1.01.1995 r.) tworzony jest natomiast - podobnie jak w innych przedsiębiorstwach - kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych.

Odpisów na fundusz zapasowy dokonuje się na ogół z czystego zysku. Mogą być ponadto wnoszone dopłaty udziałowców. Fundusz zapasowy przeznaczony jest na pokrywanie strat bilansowych, które mogą powstać w trakcie realizacji działalności gospodarczej (z formalnoprawnego punktu widzenia tą samą rolę spełniają dopłaty do udziałów). Może być także wykorzystany na podwyższenie kapitału udziałowego. Uregulowania dotyczące zasad tworzenia i rozdysponowania funduszu zapasowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wynikają z umowy spółki, uchwał zgromadzenia wspólników i decyzji uprawnionych organów spółki. Fundusz rezerwowy tworzony jest w celu finansowania szczególnych strat i wydatków, zwłaszcza zaś w celu zabezpieczenia finansowania zamierzonych przedsięwzięć, z którymi wiążą się znaczne wydatki, bądź których pozytywny wynik jest związany z ryzykiem (w konkretnych przypadkach tworzonych może być szereg funduszy rezerwowych). Ponieważ kodeks handlowy nie precyzuje zasad tworzenia i wykorzystania funduszu rezerwowego, muszą one być uregulowane w umowie spółki. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jako spółce kapitałowej, może być tworzony również fundusz rozwoju, służący do finansowania inwestycji, prac naukowo-badawczych, wkładów majątkowych na rzecz wspólnych przedsięwzięć (tworzony z zysku do podziału, dodatkowych wpłat wspólników, odsetek od zgromadzonych już środków): jednak w praktyce jest to forma finansowania typowa raczej dla spółki akcyjnej.

W porównaniu do spółek osobowych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stwarza o wiele większe możliwości pozyskania kapitałów obcych. Wynika to nie tylko funkcji jakie spełnia fundusz udziałowy jako gwarant zobowiązań wobec wierzycieli oraz fakt posiadania osobowości prawnej, ale również z obowiązku prowadzenia ścisłej rachunkowości i sporządzania sprawozdań finansowych, ich zatwierdzania, a w przypadku prowadzenia działalności na większą skalę (kryteria zostaną wymienione przy charakterystyce sprawozdań finansowych) corocznego ich badania i publikowania. Nic bez znaczenia jest także możliwość tworzenia innych funduszy poza udziałowym, aczkolwiek w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma to charakteru obligatoryjnego, lecz wynika z ustaleń zawartych w umowie spółki. Każdorazowe zmiany w tym względzie wymagają również zmiany umowy spółki.

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna może być zawiązywana w każdym celu prawnie dozwolonym, jednak w praktyce stanowi ona przede wszystkim formę organizacyjno-prawną działalności gospodarczej, w szczególności ułatwiającą tworzenie wielkich przedsiębiorstw oraz koncentrację kapitału. Z uwagi na to, że w spółce akcyjnej związek akcjonariuszy ze spółką jest luźny i indywidualność akcjonariuszy jest w zasadzie dla spółki obojętna (tzw. bezosobowość i anonimowość), istnieje potrzeba prawnej ochrony nic tylko wierzycieli, ale i samych wspólników. Podstawę działalności spółki akcyjnej stanowi statut, sporządzony w formie aktu notarialnego. Treść statutu musi odpowiadać wymaganiom stawianym przez kodeks handlowy i zawierać ewentualne inne, poza akcjami, uregulowania spraw związanych z tytułami uczestnictwa w dochodach i majątku spółki, (np. świadczenia na rzecz spółki lub możliwość umarzania akcji).

Kapitałem zakładowym w spółce akcyjnej jest kapitał akcyjny. Na kapitale akcyjnym opiera się byt spółki i on stanowi fundusz zaspokojenia wierzycieli i podstawę zdolności kredytowej spółki. Podobnie jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością tak i tu jest to suma czystego majątku, którą spółka jest obowiązana utrzymać w całości i nie rozdzielać między wspólników. W konsekwencji jego wartość jest umieszczana w bilansie po stronie pasywów. W spółce akcyjnej obligatoryjne jest tworzenie również kapitału zapasowego, stanowiącego integralną część kapitałów własnych.

W stadium zawiązywania spółki akcyjnej nie jest wymagana pełna wpłata kapitału akcyjnego, wystarczy pokrycie w gotówce 1/4 części sumy nominalnej kapitału. W całości pokryte jednak muszą być przed zarejestrowaniem spółki akcje wydawane w zamian za wkłady rzeczowe (aporty). W całości przed zarejestrowaniem uiszczona musi być także nadwyżka między wartością emisyjną i wartością nominalną oraz

95