gramatyka 2

SŁOWOTWÓRSTWO - ANALIZA:

L SCHEMAT ANALIZY: /DERYWAT (MORFEM FLEKSYJNY)/ ‘PARAFRAZA'

/PODSTAWA SŁOWOTWÓRCZA/    /TEMAT SŁOWOTWÓRCZY + FORM ANT/

TYP DERYWACJI TYP DERYWATU FUNKCJE FORMANTÓW KATEGORIA SŁOWOTWÓRCZA

2. TYPY DERYWACJI:

A) AFIKSALNA (DODATNIA)

/koćisk(o)/ - ‘ ekspresy wnie o kocie'    KATEGORIA: NAZWY EKSPRESY WNE

/kot(0)/    7kOĆ+ISKCO)/    DERYWACJA DODATNIA Z AITERNACJĄ T.Ć

/T/:/Ć/    DERYWAT MODYF1KACYJNY. F.FORMANTÓW

STRUKTURALNA. SEMANTY CZN A - J AKOŚCIO WAJS) UJEMNA (WSTECZNA, DEZINTEGRACYJNA)

/spil(a)/ "DUŻA SZPILKA//EKSPRESYWNIE O SZPILCE"    KAT.: NAZWY EKSPRESY WNE'

/ spilk(a)/    /SPILIA)/    DERYWACJA UJEMNA

- /-!</ (ZABRANY M.SŁOW./)    DER. MODYF1KACYJNY. F.FORMANT.

STRUKTURALNA, SEMANTYCZNA-JAKOŚCIOWA

C)    PARADYGMATY CZN A- zmiana paradygmatu (wzorca odmiany)

/b’iel (0)/ - ‘coś, co jest białe"    kat. nazwy abstrakcyjnych cech

/IPiau(y) /BIEL + (0)/    derywacja paradygmatyczna z alternacją

/a/:/e/: /u/:/!/    derywat: transpozycyjny. f.f strukturalna,

gramatyczna

D)    ALTERNACYJNA - wymiana fonemu/grnpy fonemów na inny fonem

;i>zuś(0)/ ‘ekspres, o brzuchu"    kat. nazwy ekspresywne

/bźux(0)/ /bżuś(0)/    derywacja altemacyjna

/x/:/ś/    derywat modyfikacyjny, f.f.

struktur., semantyczna - jakościowa

E)    WYMIENNA - wymiana morfemu słowotwórczego na inny morfem słowotwórczy

/pracovńic(a)/ ‘ kobieta - pracownik'    kat. nazwy żeńskie

/pracovńik(0)/    /pracov+ńic(a)/ derywacja wymienna, derywat

/ńik(0)/:/ńic(a)/ modyfikacyjny. f.f strukturalna, sem.-jakość.

F)    PROZODYCZNA - w funkcji formantu zmiana akcentu

/dobra noc/ /dobranoc/

I

G)    KONWERSJA- zmiana funkcji składniowej - /neony ćuoviek/ - /neony/

3. TYPY DERYWATÓW I FUNKCJE FORMANTÓW:

1.    TAUTOLOGICZNE - formant pełni tylko funkcję strukturalną (zmiana budowy wyrazu)

2.    TRANSPOZYCYJNE - przekształcenie podstawy w derywat bez zmiany znaczenia, choć zmienia się funkcja składniowa, np. biegać - bieganie, biały - biel, chorować - chory, itp. -funkcja for manto w: strukturalna, gramatyczna (syn taktyczna)

3.    MODYF1KACYJNE - zmiana znaczenia bez zmiany funkcji składniowej, f.f: strukturalna, semantyczna jakościowa, np. zdrobnienia - /kotek(o)/, nazwy ekspresywne. zgrubienia, hipokoristika i nazwy żeńskie

4.    MUTACYJNE - zmiana znaczenia i często (choć nie zawsze) funkcji składniowej, np. /hadać(o )/ od /bad(ać)/; ale: /brodać(o)/ od /brod(a)/ (tu nie ma zmiany funkcji składniowej, ale zmieniło się znaczenie) - funkcje formantów: stmkturalna, semantyczna przedmiotowa i (nie zawsze) gramatyczna.