gleby054

bardzo małe i to tylko w partiach przybrzeżnych torfowiska). Na torfowisku wysokim występują też takie rośliny, jak: żurawina błotna (Oxycoccus ąuadripetaluś), wełnlanka pochwowata (Eriophorum vagi-natum), rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifdlid), sosna zwyczajną (Pinus $ilvestris, formy skarłowaciałe).

Torfowiska wysokie mogą w pewnych warunkach powstawać z torfowisk niskich. Na przykład zmiana stosunków wodnych i składu jakościowego wody powoduje wypieranie roślinności hydrofilowej najpierw przez olszę, która z kolei ustępuje brzozie i sośnie (stadium torfowiska przejściowego), a następnie na teren torfowiska wchodzą mchy sfagnowe i powstaje torfowisko wysokie.

Ze względu na warunki oligotroficzne (ubogie w składniki mine-ralńe) torf torfowiska wysokiego nie przedstawia żadnej wartości jako skała macierzysta gleby.

Torfowiska przejściowe. Masa torfu torfowiska przejściowego swą brunatną barwą zbliżona jest do torfu torfowiska wysokiego. Jest też włóknista i słabo zamulona, a odczyn ma kwaśny (pH 4,5—^5). Jednak torf ten jest bogatszy w składniki pokarmowe roślin (warunki mezotroficzne):    '

Torfowiska niskie powstają w dolinach rzecznych, a także przez zarastanie zbiorników jeziornych. Zwłaszcza te pierwsze podlegają w mniejszym lub większym stopniu działaniu wody przepływowej, bogatej w tlen i namuły (warunki eutroficzne). Z tego względu torf torfowiska rzecznego najbardziej jest (z wszystkich torfów) zamulony i rozłożony i ma przeważnie barwę ciemnobrunatną do czarnej.

Torfowiska niskie wg Kulczyńskiego dzielą się na: rzeczne i darniowe.

Torfowiska rzeczne powstają bliżej koryta rzecznego ze szczątków trzcin (Phragmites communis), sitowia (Scirpus silvaticu$)_t pałki wodnej (Typka $p.), kosaćca (Iris pseudoacorus), tataraku (Acorus talamus), olchy (Alnus glutbwsa), wierzby (SaZia: sp.). Torf ten jest ciemny, zazwyczaj silnie zamulony i dobrze rozłożony, zawiera znaczną ilość próchnicy i części mineralnych. Dzięki silnemu nieraz rozłożeniu masy organicznej struktura.roślin jest w tym torfie zazwyczaj słabo widoczna (w przeciwieństwie do torfu torfowiska wysokiego). Torfy torfowisk rzecznych, dzięki wspomnianej już domieszce części mineralnych (14r—18% popiołu), odczynowi zbliżonemu do obojętnego i bogactwu składników pokarmowych roślin (ż wyjątkiem potasu), są skalami macierzystymi dobrych gleb przeznaczanych głównie pod użytki zielone. ^

Torfowiska darniowe tworzą się w pewnym oddaleniu od cieku wodnego, najczęściej ze szczątków podziemnych części turzyc i z mchów. Torf powstaje tu w warunkach działania głównie wody gruntowej, a w mniejszym stopniu — przepływowej. Jest on na ogół słabo rozłożony i ma odczyn kwaśny lub słabo kwaśny. Zasobność torfu torf o-