gleby055

wiska darniowego w składniki pokarmowe roślin jest niższa niż^rżeczńeT go, lecz wyższa niż torfu torfowisk przejściowych, a zwłaszcza wysokich; p| Torfowiska niskie pojezioro we powstają w wyniku zarastania i wypełniania się jezior masą organiczną (lądowienie jezior). Często takie zarastające jeziora wzbogacane są częściami mineralnymi pochodzącymi ze zlewni (tereny ■ otaczające jezioro) jako wynik erozji wodnej i wietrznej. .

G y t i e. Na terenach Pojezierzy (Pomorze Zachodnie, Pojezierze Mazurskie) spotyka się znaczne obszary tzw. gytiowisk, tj. terenów 'pór; jezibrowyeh, wypełnionych masą gytiową powstającą z opadających na dpo jeziora cząstek planktonu (gytia detrytusowa), z wytrącającego się na drodze biochemicznej węglanu wapnia (gytia wapienna, kreda jeziorowa) lub z nagromadzenia części mineralnych (piasek, ił, pył) pochodzących ze zlewni (gytia mineralna).

Powstawanie i właściwości gytii ściśle wiążą się z charakterem jeziora. Na dnie jeziora eutroficznego (bogatego w składniki mineralne) powstaje zazwyczaj gytia, na dnie jeziora dystroficznego (bogatego w kwaśne substancję organiczne) powstają utwory określane jako „dy” (tyrfopelj.

Największe znaczenie glebotwórcze mają g y t i e d e t r y t u s o w e. Są to charakterystyczne galaretowate substancje barwy brunatnej, szą-^ robrunatnej lub oliwkowej, które po odwodnieniu silnie się kurczą, tworząc twarde, ciemne płytki... Na Pojezierzu Mazurskim, oprócz gytii de-trytusowych; spotyka się często g y t i e w a p i enn e i w a p i e n n o--detrytusowe.

Znacznie gorsze właściwości mają pokłady „dy”, czyli tyrfopelu — czarnej, mazistej substancji o konsystencji półpłynnego, bezpostaciowego torfu (całkowicie rozłożonego). Tyrfopel przeważnie powstaje ze szczątków mszy stych, opadających z pływającego na powierzchni jeziora kożucha roślinnego.

Skaty‘osad pochodzenia chemicznego i biochemicznego

Do tej grupy skał osadowych zalicza się takie, jak: pokłady soli kamiennej : (NaC^, sylwinu (KC1); kainitu (KCl-MgS0₄'3H₂0), karnalitu <KC1 * MgCl₂ * 6H₂0), niektórych wapieni i margli, gipsu, a także skupienia rudy darniowej. Ze skał tych znaczenie w gleboznawstwie mają tylko gipa i rudą darniowa.

g|JGips jest skałą osadową pochodzenia chemicznego, bardzo charakterystyczną dla południowo-wschodniej części Polski, a zwłaszcza dla doliny Nidy, gdzie w okolicach Wiślicy, Pińczowa, Skorocic i Buska--Zdroju występują różnej wielkości pokłady gipsowe. Skały gipsowe zbudowane są głównie z, minerału o tej samej nazwie {CaS0₄*2H₂0)_r Stanowią one skały macierzyste gleb rędżinowych, których wartość roi-