gleby058

im

składników pokarmowych zawierają dostateczne ilości potasu, a łupki biotytowe także i magnezu. Gleby te są średnio głębokie i głębokie, przepuszczalne i przewiewne,* dość łatwo przesychające.

Marmury (wapienie krystaliczne)

Powstają z przekrystalizowania skał wapiennych i jako takie składają .się głównie z kalcytu. Zawierają 45—55% CaO i l°/o MgO. Posiadają też domieszki żelaza, glinu i krzemionki. Ich zwietrzeliny dają gleby na ogół płytkie, gliniaste lub ilaste, obfitujące w odłamki wapienne (rędziny).

Kwarcyty

Są to skały złożone prawie wyłącznie z kwarcu i powstają z piaskowców, głównie o lepiszczu krzemionkowym. Bardzo trudno wietrzeją^

1.5. POWSTAWANIE GLEBY

^Wszelkie skały, zarównę masywne jak luźne, podlegają wietrzeniu biologicznemu w warunkach środowiska umożliwiającego rozwój i życie organizmów żywych. Najintensywniej przebiegają zjawiska wietrzenia biologicznego przy dostatecznej ilości wody, powietrza i w średnich temperaturach (do 60°C)^

Bardzo typowymi przykładami oddziaływania zespołów organizmów _ żywych na martwe substraty są skupienia glonów, czy porostów na skałach wysokogórskich lub nadmorskich, powłoki glonów lub kobierce mchów na luźnych piaskach, osiedlanie się wielu gatunków owadów w różnych skałach osadowych, a także działalność fauny dennej jezior. Do zjawisk wietrzenia biologicznego można również zaliczyć „rozsadzanie” skał przez korzenie, które wnikają do najdrobniejszych nawet szpar i szczelin i z biegiem czasu przyczyniają się do rozpadania skał.

Wietrzenie biologiczne jest, jak uważa większość uczonych, początkową fazą procesu glebotwórczego. Niemniej proces t£n nie zostaje przerwany w glebach już ukształtowanych, ale trwa dalej. Organizmy niższe, jak bakterie, pierwotniaki, promieniowce, glony, grzyby, a także żyjące w symbiozie (porosty), jak również organizmy wyższe, prowadzą do zmian zachodzących na powierzchni atakowanych substratów. Z biegiem czasu powstają w szczelinkach i wszelkich, nawet najmniejszych, zagłębieniach substratu skalnego cienkie warstewki i skupienia substancji organicznej (produkty przemiany materii, wydzieliny i ciała obumarłych organizmów), a także drobne zwietrzeliny mineralne o charakterze koloidalnym. Powstaje kompłeks sorbujący. Kompleks ten gromadzi wilgoć, zakwasza wodę, która ze zwiększoną aktywnością

60