się gleby. Szczególnie niekorzystnie wpływa orka gleby mokrej i następująca po niej silna insolacja, *co powoduje zaskorupianie się wierzchniej warstwy glebowej.
Agregaty gruzełkowe
W glebach odpowiednio uprawianych, które osiągnęły już pewien poziom kultury, powstaje struktura sprzyjająca rozwojowi roślin uprawnych, której najbardziej charakterystyczną cechą jest występowanie agregatów zwanych gruzełkami („struktura gruzełkowa^j.^Agre^ gaty mają kształty mniej więcej równowymiarowe (rys. 38A). Przy lekkim nawet ściśnięciu rozpadają się one na mniejsze agregaty różnego rzędu. Gruzełki charakteryzuje znaczna porowatość. Lepiszczem, którym są wysycone cząstki pierwotne i drobne agregaty, jest zawsze próchnica i inne związki koloidalnejj(np. minerały ilaste). Duży wpływ na powstawanie struktury gruzełkowej przypisuje .się mezofaunie glebowej, a szczególnie dżdżownicom. W glebach silnie próchnicznych, o wysokiej kulturze, tworzy się szczególnie pulchna struktura gruzełkowa, nazywaną niekiedy strukturą gruzełkową „gąbczastą”.
Agregaty bryłkowe i bryłowe
fW glebach słabo próchnicznych powstają, nawet przy względnie dobrej" uprawie, agregaty podobne do gruzełków, ale mniej porowate, o szorstkich, zaokrąglonych ściankach. Są to agregaty bryłkowe (rys. 38B). W glebach ciężkich, uprawianych w stanie zbyt wilgotnym, tworzą się agregaty dużych rozmiarów, zwane bryłami (rys. 38C). Bryły te należy rozdrabniać przy pomocy odpowiednich narzędzi kruszących./
Bys. 38. Budowa agregatowa sztuczna (fot. T. -Bortkiewicz) A — agregaty gruzełkowe