gleby089

tym uKiadzie gleba może być względnie przepuszczalna dla wody w stanie lekko przeschniętym lub suchym, ale po dłuższych opadach pęcznieje i staje się słabo przepuszczalna'/!)

(Układ zbity jest charakterystyczny dla gleb ilastych lub wytworzonych z glin ciężkich i występować może już w środkowej części profilu. Przy tym układzie cząstki tak ściśle przylegają do siebie, że są dla wody bardzo słabo lub wcale nieprzepuszczalne. Gleby zbite najczęściej nie mają budowy agregatowej lecz zwartocząstkową^ .

(W niektórych utworach ilastych (iły „ciężkie”) układ gleby może być

zbity (zwłaszcza w stanie wyschniętym).^:

Porowatość agregatów glebowych często jest związana z dzialalnoś cią drobnych korzonków, a także mikro- i mezofauny glebowej {makro pory). Pory glebowe (zarówno makro-, jak i mikropory) dobrze widoczne są na mikroszlifach glebowych (rys. 39).

• -i '    •    •    -    —    -    -    ■

silnie

2.3.4. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POWSTAWANIE A&KEGATÓW GLEBOWYCH

Mechanizm tworzenia się agregatów nie jest do tej pory całkowicie poznany. Zasadniczą rolę odgrywają koloidy glebowe, które w stanie skoagulowanym stanowią lepiszcze wiążące poszczególne cząstki elementarne. Sam proces koagulacji nie jest jednak jeszcze wystarczający dla powstania trwałych gruzełków, ale je warunkuje, a sole wapnia i magnezu stabilizują gruzełki, nadając im cechę trwałości. Dużą rolę odgrywają procesy glebowe powodujące syntezę minerałów ilastych i próchnicy oraz fauna glebowa, w której przewodach pokarmowych ta synteza może zachodzić. Niemałą rolę w procesie strukturotwórćzym niektórych gleb odgrywają związki żelaza.

Zasadniczym, jednak czynnikiem strukturotwórczym jest bez wątpienia próchnica, zwłaszcza adsorpcyjnie nasycona, Działanie strukturo-twórcze próchnicy przejawia się w sposób dwojaki; z jednej strony próchnica zlepia, wiąże cząsteczki mineralne, powodując powstanie misternej niekiedy „koronkowej” budowy agregatu, będącego z kolei zlepkiem drobnych agregatów, z drugiej — działa próchnica na rozluźnienie gleb ciężkich. Zaletą próchnicy/jest ogromny wpływ na zwiększenie porowatości gruzełków.    .

rzeni

najbardziej trwała (być może także w.wyniku działalności samych ko rzeni przerastających i oplatających poszczególne agregaty, które w ta kich miejscach wykazują właściwości gruzełków „gąbczastych”).

Obok próchnicy, właściwości wiązania poszczególnych cząstek mineralnych mają śluzowate wydzieliny drobnoustrojów, rozwijających, się szczególnie obficie w zasięgu ryzosfery. Łatwo zauważyć, że wokół ko-struktura glebowa wykształcona jest najbardziej efektownie i jest