gleby166

wody kapilarnej ku górze, a więc także „jałowe” wyparowywanie wody.

Szybkość podsiąkania rośnie proporcjonalnie do szybkości ubytku wody glebowej (pobieranie przez korzenie, ewaporacja). W glebach lekkich woda kapilarna przesuwa się szybciej, w ciężkich wolniej. Szybkość przesuwania się wody kapilarnej jest na ogół niewielka. Według Zacha-rowa wynosi ona w glebie gliniastej 1,68 cm/h, w glebie piaszczystej 3,96 cm/h.

Przy stanie pojemności polowej ruch -wody kapilarnej jest bardzo wolny, a ustaje zupełnie przy ciśnieniu 4—5 atmosfer.

Zjawisko'stałego zasilania kapilarnego roślin w wodę działa'w praktyce w strefie zaledwie kilku centymetrów. Duże znaczenie mą więc także wydłużanie się korzeni i rozrastanie się systemów korzeniowych, które wchodzą w coraz to nowe kontakty z cząstkami gleby zawierającymi wodę. Szybkość rozrastania się systemów korzeniowych w optymalnych warunkach wilgotnościowych zabezpiecza im dostateczne zaopatrywanie w wodę niezależnie od podsiąku kapilarnego. Ale dotyczy to głównie gleb lżejszych, o niezbyt wysokiej sile ssącej. W przypadku przeciwnym zaopatrywanie roślin w wodę możliwe jest dzięki przemieszczaniu się wody w kierunku systemów korzeniowych, j

Oprócz podsiąku) kapilarnego odbywają się w glebie nienasyconej wodą ruchy we wszystkich kierunkach — od miejsc silniej; ku słabiej uwilgotnionym, czyli od miejsc o mniejszej, ku miejscom o większej sile ssącej, w których zapasy wody są pobierane przez korzenie roślin. Wspomniane siły ssące powstają na powierzchni cząstek glebowych o grubych lub cienkich błonkach wody. W tym wypadku wodą przesuwa się w kierunku od cząstek z błonkami grubymi do cząstek^{1 f}o błonkach cieńszych, aż do momentu wyrównywania się ich grubości. Ruchy wody błonkowatej mają duże znaczenie dla procesów glebowych i dla rozwoju roślin.

Ruchy wody w stanie nasycenia gleby (przesiąkanie)

? W czasie długotrwałych opadów woda wsiąka do gleby, wypierając z niej powietrze; od porów największych, kończąc na coraz mniejszych przesiąka znana nam już woda wolna, czyli grawitacyjna. Ilość wody przesiąkającej zależy głównie od ilości jej dopływu, od pojemności polowej danej gleby i jej przepuszczalności. Przepuszczalnością nazywamy zdolność gleby do pochłaniania wody i przesączania jej w głąb. Zależy ona od wielu czynników: składu mechanicznego, struktury, temperatury gleby, zawartości soli .w glebie, zawartości próchnicy, działalności organizmów żywych.

Im gleba złożona jest z grubszych frakcji mechanicznych, tym większe tworzą się pory i tym szybciej woda przesiąka. Gleby strukturalne przepuszczają wodę o wiele szybciej w głąb niż gleby niestrukturalne,