gleby172

plónów. Najlepsze wykorzystanie wody jest przy plonach Optymalnych. Im gleba jest żyźniejsza,’ tym mniejszy jest współczynnik trah-spiracji (ilość wody wytrąnspirowanej w kg na kilogram wyprodukowanej masy roślinnej) przy optymalnym poziomie wilgotności gleby, choć bezwzględna ilość wody zużytej na wyprodukowanie plonów będzie większa. Należy więc dążyć do tego, by wszelkimi możliwymi sposobami utrzymać jak najwięcej wody w glebie (z wykluczeniem gleb nadmiernie uwilgotnionych). W tym celu należy:

—    zmniejszać parowanie jałowe (np. przez odpowiednie zabiegi agrotechniczne),

—    niszczyć chwasty,

—    stosować ściółkowanie (mulczowanie), przy czym najczęściej stosuje się mulcze z resztek pożniwnych (a ostatnio także z folii plastikowej).

■ Należy jeszcze podkreślić, że niektóre uprawki powierzchniowe nie zapobiegają stratom wilgotności gleby. Szczególnie szkodliwie wpływa np. sprężynowanie, zwłaszcza gdy gleba jest przeschnięta, gdyż niszczy ono strukturę, a także cienką warstewkę suchej gleby, hamującej w pewnym stopniu jałowe parowanie wody z gleby.

. Ocena stosunków wodnych gleby w terenie

•+»

Określenie stosunków wodnych w terenie jest dla rolnika sprawą bardzo ważną. Stosuje się przy tym 4—stopniową skalę wilgotności gleby (patrz str. 161), a także oznaczenia laboratoryjne właściwości wodnych gleb. Dla praktyki rolniczej ważne jest określenie pewnych układów stosunków wodnych, które by można było oznaczyć kartograficznie na mapach glebowo-rolniczych. Według Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w glebach ornych można wyróżnić 3* zasadnicze grupy stosunków wodnych:

Grupa I obejmuje' gleby o względnie, zrównoważonym układne stosunków po wietrzno-wodnych i tu wyróżnia się kategorię gleb o optymalnym uwilgotnieniu.

Grupa II charakteryzuje gleby okresowo lub trwale nadmiernie uwił-gotnione. W grupie tej można wyróżnić:

—    gleby okresowo nadmiernie uwilgotnione,

—    gleby okresowo podmokłe,

—    gleby trwale podmokłe.

Grupa III dotyczy gleb okresowo lub trwale nadmiernie suchych. W grupie tej wyróżnia się:

—r gleby okresowo za suche,

—    gleby trwale za suche.

Do grupy I zalicza się gleby, w których poziom wody gruntowej (chodzi tu najczęściej o wodę zaskórną) znajduje się na takiej głębokości, która gwarantuje dobre zaopatrywanie roślin w wodę. Głębokość po-

174