gleby179

Tabela 13

Zawartość CO_a w różnych glebach

Gleba (autor danych)	Głębokość cm	Zawartość COi %
Uprawna (Russel)	15	0,34
Uprawna (Russel)	45	0,45
Lasów bukowych (Romell)	30 .	0,33
Lasów bukowych (Romell)	60	0,39
Piaskowa (Lundegardh)	15	0,25
Piaskowa (Lundegardh)	30	0,31

Zawartość C0₂ rozpuszczalnego w wodzie odgrywa dużą rolę w przebiegu procesów glebowych, szczególnie przy wietrzeniu chemicznym minerałów (rozpuszczanie, kwaśna hydroliza). Ponadto zwiększa koncentrację jonów wodorowych, które zgodnie z reakcją wymiany uruchamiają z kompleksu sorpcyjnego gleby kationy o charakterze zasadowym, jak Ca, Mg, Na i K, przyczyniając się do zakwaszenia gleby, a nawet jej zbielicowania.

Zawartość azotu w powietrzu glebowym jest na ogół nieco wyższa niż w powietrzu atmosferycznym. Gaz ten jest dla roślin dostępny jedynie po uprzednim związaniu go przez mikroorganizmy glebowe. Stosunek tlenu do azotu w powietrzu glebowym różnych gleb waha się w granicach od 1:4 do 1:6.

3.S.2.3. STOSUNKI CIEPLNE GLEBY

Do właściwości fizycznych wtórnych należą także stosunki cieplne gleby. Obok właściwości wodnych ogromny wpływ na przebieg różnych procesów glebowych ma temperatura gleby. Wszelkie ważne procesy glebowe, jak humifikacja i inne procesy mikrobiologiczne, wietrzenie, reakcje wymiany — w znacznym stopniu uzależnione są od zmian temperatury, a zatem temperatura wpływa także na żyzność gleby. Nitryfikacja np. może zachodzić dopiero w temperaturze powyżej 4,5^ęC, a najlepiej przebiega przy temperaturze 27—32,5°C. Temperatura wpływa także na wzrost ilości organizmów żywych i kiełkowanie nasion. Na, przykład do kiełkowania nasion kukurydzy; potrzebna jest minimalna temperatura 7—-10°C, zaś optimum temperatury kiełkowania wynosi w tym wypadku 38°C (Buckman, Brady). Kłęby ziemniaków najlepiej rozwijają się w temperaturze 16—21°Ć, a owies rośnie najlepiej w temperaturze 21°C.

Zaczniemy od omówienia dopływu ciepła do gleby, które różnie kształtuje się w poszczególnych porach roku. Praźródłem i głównym.

181