gleby183

przewodnictwo cieplne gleby. Dzięki przewodnictwu cieplnemu ciepło przenika z wierzchnich warstw gleby do niższych i wpływa na wzrost temperatury. Przewodzenie ciepła w glebach przyczynia się także do wyrównywania temperatury, ale ponieważ odbywa się ono w tempie dość powolnym, w głębszych poziomach zmiany temperatury zachodzą z opóźnieniem. Należy także pamiętać, że temperatura gleby jest w większym stopniu zależna od temperatury krążących w glebie wody i powietrza niż od przewodnictwa cieplnego. Nagrzewanie się gleb zależy także od składu mechanicznego, typu glebowego itp. Gleby typu bagiennego i gleby ilaste (różnych typów) nagrzewają się powoli (gleby zimne), gleby piaszczyste szybko (gleby ciepłe). Gleby gruntowo-i opadowo-glejowe nagrzewają się na wiosnę powoli, latem szybko, co związane jest z ich swoistą gospodarką wodną.

ODDAWANIE CIEPŁĄ GLEBOWEGO

Oddawanie ciepła glebowego może zachodzić, w wyniku wypromie-niowania ciepła lub parowania.

Wypromieniowanie ciepła

Gdy temperatura atmosfery jest niższa od glebowej, wówczas obserwuje się zjawisko wypromieniowywania ciepła z gleby. Straty stąd wynikające są zależne od wielkości powierzchni właściwej gleby, temperatury, zawartości wody w glebie, składu mechanicznego, struktury, oraz od ocieniającej glebę szaty roślinnej. Części mineralne wypromie-niowują ciepło silniej niż organiczne, ale najsilniej wypromieniowuje ciepło woda glebowa. Przeźroczystość powietrza wpływa na zwiększenie wypromieniowania ciepła.

Parowanie

W czasie procesu parowania pochłaniana jest pewna ilość energii, co w rezultacie prowadzi do ochładzania gleby. Do wyparowania l g wody przy temperaturze około 20°C potrzebna jest energia 585 gram-kalorii, zaś na wyparowanie 1 kg wody 585 kilokalorii, która to ilość powoduje oziębienie 1 m² gleby o ± 1,4°C. (Powyższe rozważania mają charakter teoretyczny, gdyż w rzeczywistości na parowanie zużywana jest energia z zewnątrz, niemniej obrazuje jak wielki może być wpływ parowania na ochładzanie się gleby). Niska temperatura gleb wilgotnych jest częściowo wynikiem procesu parowania, częściowo wzrostu ich ciepła właściwego. Występująca w wierzchniej części poziomu Ap niższa o kilka stopni temperatura może w dość istotny sposób opóźniać kiełkowanie nasion. ,

Stratą ciepła przez parowanie można też tłumaczyć fakt, że wilgotne

V

185