gleby193

y//i

y:

4.2. CHARAKTERYSTYKA

NAJWAŻNIEJSZYCH MAKROPIERWIASTKÓW

4.2.1. AZOT

Azot jest bardzo ważnym składnikiem glebowym, niezbędnym dla wzrostu i rozwoju roślin, powodującym między innymi u zbóż dobre wypełnienie ziarna i zwiększenie procentowej zawartości białka. Jest ponadto „regulatorem” zużycia potasu, fosforu i innych składników, powoduje także silny rozwój systemów korzeniowych. Właściwość szybkiego działania niektórych nawozów azotowych wykorzystywana jest przez rolników do ratowania upraw uszkodzonych w czasie zimy lub niedostatecznie „odżywionych”. Należy jednak pamiętać o tym, żę azotu nie należy przędąwkowywać, mając z jednej strony na uwadze jego łatwą rozpuszczalność (i stąd straty), z drugiej zaś — szkodliwe działanie azotu użytego w dawkach zbyt dużych (np. wylęganie zbóż, opóźnianie dojrzewania, pogorszenie jakości plonów i zmniejszenie odporności na niektóre choroby). Nie dotyczy to jednak roślin wybitnie azotolubnych, jak niektóre warzywa i trawy.

4.2.1.1. 2HÓDLA AZOTU W GLEBIE

N

£>/.•

H

Źródłem azotu w glebie jest przede wszystkim; substancja organiczna powracająca do gleby po obumarciu rośliny, iA^więc w lesie opadłe Uście i obumarłe szczątki drzew (gałązki, kora) i runa leśnego, w wypadku trwałych użytków zielonych — głównie obumarłe korzenie i azot dostarczany glebie za pośrednictwem roślin motylkowych, a w glebach uprawnych tzw. resztki pożniwne, obornik i inne nawozy organiczne, nawozy zielone (seradela, łubin i inne rośliny motylkowate). Ponadto--. źródłem azotu są opady atmosferyczne i (tab. 20).

Tabela 20

W

Ilości azotu wnoszone do gleby z opadami (wg Buckmana i Brady*ego)

Miejscowość	Okres obserwacji lat	Opady roczne mm	Azotu rocznie kg/ha ~
			amonowego	azotanowego
Haipenden, Anglia	28	72Ó	2,90	1,46
Garford, Anglia	3	670	7,07	2,12
Flahult, Szwecja	1	810	3,65	1,43
Groningen, Holandia	—	690	4,99	1,61
Ottawa, Kanada	10	570	4,86	2,38
Itbaca, New York	11	740	4,01	0,76

13

195

i