gleby194

4.2.I.2. ZAWARTOŚĆ AZOTU W RÓŻNYCH TYPACH GLEB

Zawartość azotu w poszczególnych typach gleb jest różna i zależy głównie od zawartości próchnicy. Najwięcej azotu zawierają gleby silnie próchniczne, a więc czarnoziemy o próchnicy „słodkiej” (mullowej), gdzie ilość azotu w poziomie Ap wynosi około 0,5°/o, i gleby organiczne, np. torfowo—murszowe, gdzie ilość N dochodzi do 3,76%. W glebach bielicowych, charakteryzujących się obecnością próchnicy kwaśnej, zawartość azotu w poziomie Ai i A₂ jest wybitnie niska i spada do rzędu setnych części procentu. W glebach brunatnych zawartość ogólna azotu zajmuje pozycje pośrednie i waha się najczęściej w granicach 0,1—0,2°/o. Najwięcej azotu zawiera sama próchnica, która w zależności od jej typu zawiera 1,5—8,OVo N ogółem. Zawartość azotu zależy tu głównie, od typu próchnicy. Najwięcej tego składnika zawiera próchnica mullowa, a więc adsorpcyjnie nasycona (Ca-próchnica), najmniej — próchnica kwaśna (H-próchnica). Stąd też typ próchnicy glebowej jest dobrym wskaźnikiem warunków siedliskowych.

Szczególnie dobrze charakteryzuje warunki siedliskowe stosunek węgla do azotu (C:N, tab. 21). W glebach ornych stosunek C/N waha

Tabela 21

Stosunek C:N w różnych materiałach organicznych I glebach

(wg Wittićha, Scheffera i Ulricha, za Lieberothem).

Rodzaj substancji	C:N
ściółka leśna różnych drzew iglastych Ściółka leśna drzew liściastych (lipa, jesion,	65—113
akacja)	14—37
Próchnica surowa	>25
Próchnica moderowa	18—25
Próchnica mullowa	14—20
Słoma pszenna	85-100
Słoma rzepakowa i żytnia	75—85
Słoma jęczmienna i owsiana	55—70
Masa zielona roślin motylkowatych	10—20
Masa zielona traw	około 20
Torf	30—50
Obornik świeży	>20
Obornik składowany «/	około 20
Gleby'orne (poziom Ap)	9—13

się w granicach 8:1—15:1, a najczęściej wynosi 10:1, co wskazuje na sprzyjające warunki siedliskowe. Na wielkość tego stosunku wpływają dość silnie warunki klimatyczne. Przy klimacie wilgotnym i chłodhym stosunek C/N podlega- rozszerzeniu, .przy klimacie bardziej suchym, a zarazem cieplejszym — zawężeniu. Stosunek węgla do azotu w glebie uzależniony jest także od tego stosunku w masie roślinnej i drób-