gleby198

spowodowane przez wypłukiwanie są tym większe, im wilgotniejszy jest klimat. W obszarach o klimacie suchym straty azotu są z natury niewielkie, ale w ostatnich czasach przybierają większe rozmiary w związku z coraz intensywniej stosowanym nawadnianiem gleb.

Część azotu uchodzi do atmosfery w postaci N₂, NO lub NHj.

W glebach ciężkich i podmokłych następują zjawiska redukcji azotanów do wolnego azotu. Jest to zjawisko zwane denitryfikacją. Redukcja azotu i przechodzenie jego w stan gazowy może także następować na drodze pewnych reakcji chemicznych. Ogółem do atmosfery może ulotnić się 10—15% azotu dostarczonego do gleby w postaci nawozów mineralnych. Straty spowodowane przez wypłukiwanie są jednak na ogół wyższe.

Pomiędzy przychodem azotu i jego rozchodem ustala się pod wpływem klimatu, płodozmianów i innych zabiegów agrotechnicznych stopniowo pewna równowaga; ilość azotu w glebie uprawnej nie zmniejsza się w porównaniu z dawną glebą nie uprawianą, a nawet przeważnie nieco wzrasta (rys. 83).

4.2.2. FOSFOR

Fosfor jest jednym z najważniejszych i niezbędnych dla rozwoju roślin składników. Obecność jego w glebie wpływa dodatnio na pobieranie innych składników pokarmowych rośliny, a szczególnie azotu. Pełni on w różnych procesach życiowych roślin ważne funkcje, działając korzystnie na podział komórek, kwitnienie, owocowanie, powstawanie nasion, dojrzewanie roślin i rozwój korzeni. Powoduje sztywność słomy zbóż oraz powiększa odporność roślin na różne choroby.

W glebach zawarta jest stosunkowo niewielka ilość fosforu, przy czym dostępna dla roślin część tego składnika jest bardzo mała. Przyjmuje się, że w przeciętnej glebie znajduje się nie więcej niż 1 kg P2O5 na ha w stanie dostępnym dla roślin.

Rozpuszczalne związki fosforu wykazują wysoką zdolność do tworzenia nierozpuszczalnych związków z wapniem, żelazem i glinem, a więc zarówno w glebach zasadowych, jak i kwaśnych; przy czym najmniejsze wiązanie fosforu glebowego zachodzi przy odczynie obojętnym. Dlatego zaopatrując glebę w fosfor należy stosować daleko większe dawki od ilości teoretycznie potrzebnych roślinom. Bardzo ważnym, a zarazem nie łatwym zadaniem rolnika jest więc stosowanie takiej agrotechniki, która by zdążała do zwiększenia przyswajalności dostarczanych związków fosforowych.