W roztworach obojętnych [H+j=[OH“}==10“7 W roztworach kwaśnych [H+]>[OH“]
W roztworach zajadowych [H+]<[OH~]
Dla uproszczenia wyliczeń matematycznych Sórensen wprowadził symbol pH i pOH, przy czyim
Stąd powszechnie stosowany symbol pH oznacza ujemny logarytm ze stężenia jonów wodorowych (pH*=—log[H+].
Odczyn kwaśny wskazuje na przewagę jonów wodorowych, odczyn zasadowy — na przewagę jonów wodorotlenowych. Na przykład:
pH=5, czyli [H+]=10-«, zaś [OH-] ==10-“ |fl
pH=8, czyli [H+l=10-s, zaś [OH-1=10-6
pH=7, czyU [H+J-10-7, zaś [OH-]=10-V
/
W gleboznawstwie ze względów praktycznych przyjęto warunkowo odbiegające od teoretycznych przedziały' dotyczące kwasowości gleby. I tak:
— do kwaśnych zalicza się gleby o pH poniżej 6,5 3,
— do obojętnych — gleby o pH 6,5—7,2, 6 !-
— do zasadowych — gleby o pH powyżej 7,2.
Kwasowość gleby pochodzi zarówno od H+ jonów zawartych w roztworze glebowym, jak i od H+ i A1+++ jonów zasorbowanych w sorpcyjnym kompleksie glebowym, złożonym z koloidów mineralnych i organicznych. Zakwaszanie się gleb na szeroką skalę mą miejsce w strefach o klimacie wilgotnym i umiarkowanie wilgotnym (rys. 91).
Dużą rolę w procesie zakwaszania gleb odgrywa kwas węglowy H2C03, wydzielający się w czasie różnych reakcji mikrobiologicznych: oraz pochodzący również z powietrza atmosferycznego. Kwas ten wpływa na rozpuszczanie węglanów i wymywanie Ca++ i Mg++ z kompleksu sorpcyjnego, według reakcji:
-f Ca(HC03)2 + Mg(HC03)2
roztwór
faza stała
V":¥£££iaza - stała roztwór
C • !''/. i * v/ ■ *V. * ,*7 V-'.>7'■ ’ V>A.-. >/;’•
W ten sposób kompleks sorpcyjny może stopniowo nasycać się wodorem kosztem kationów zasadowych (proces bielicowania).
Na zakwaszanie się gleb wpływają także różne inne kwasy mineralne, jak: azotowy, siarkowy, fosforowy, a także kwasy organiczne, szczególnie powstające w czasie rozkładu substancji organicznej. Bardzo aktywne działanie wykazują fulwokwasy i kwasy huminowę, oraz
* Roztwór glebowy w wodzie destylowanej, czyli pH H*Q (— pHc)
1 1 |
A'A'.* 5j V-?»•^v :i'*'•K y» |
ZZJ | |||
mmmm |
. | ||||
SIS# |
wmttwŁ |