gleby233

kationów w iloś

W czasie sorpcji wymiennej następuje więc wymiana ciach chemicznie równoważnych. W następnym przykładzie pokazana stanie jedna z bardzo pospolitych reakcji wymywania wapnia z gl<

+ 2Ga(HG0₃)₂ + NaHC0₃

W ten sposób odbywa się wymywanie wapnia ż gleby w warunkach klimatu wilgotnego, a w kompleksie nagromadzają się kationy wodorowe (rówrdeFglino^fi),¹ w wyidku czego gleby^ilegają zakwaszeniu^Odwrotnie przebiega reakcja przy wapnowaniu gleby lub zasilaniu jej dowolnymi nawozami mineralnymi.

jSaEpgja wymienna kationów, zależy od: wielu czynników, np. od ror dzą ju koloidów i ich struktury, bądź budowy. Minerały ilaste o typie (montmorylonit) o zdolności rozszerzania poszczególnych warstw, mają znacznie większe możliwości sorbowania wymiennego niż minerały typu 1:1 (kablinit). Wielkość sorpcji wymiennej zależy jednak także od

średnicy zasorbowanych jonów.    •    _

W koloidalnych układach gleby jedne kationy występują często, w znacznie większych ilościach od innych, na. przykład kationy H, Al i Ca. Taki stan ma związek z niejednakową siłą wiązania kationów z kompleksem sorpcyjnym i niejednakową siłą; (energią) wchodzenia tych kationów do kompte^ita^^Według Sędrójcą energia wejścia

wartościowości

kationów do kompleksu sorpcyjnego zależy od i ciężaru atomowego. Kation wchodzi

pleksu sorpcyjnego, im wyższa jest jego wartościowość i ciężar atomowy: Li ⁺<Na ⁴ <NH₄⁺ = <K ⁺<Mg⁺⁺<Ca‘^,'⁺< Al⁺⁺*<Fe ⁺⁺⁺<H ⁺

c,    ■    •    •    .

W szeregu tym jedno wartościowy kation wodoru stanowi wyjątek. Energia-wyjścia kationów z kompleksu sorpcyjnego zależy również od koncentracji roztworu glebowego. Według Schachtschąbęla energia wejścia kationów do kompleksu sorpcyjnego jest reakcją selektywną i zależy w dużym stopniu od rodzaju koloidu. Dotyczy to szczególriie minerałów ilastych i substancji organicznej.

W stosunku do montmorylonitu i kwasów humino wych szereg wejścia kationów przedstawia się następująco:

—    montmorylonit: Ca ^4H‘>Mg⁺L>H⁺>K⁺>Na ⁺

—    kwasy huminowe: H ⁺>Ca ⁺⁺>Mg ⁺⁺>K ⁺> Na ⁺

Zjawiska tzw. deson)cii, a więc wyjścia kationów ż kompleksu sorpcyjnego do roztworu glebowego, kształtują się odwrotnie,.,Szęreg wyjścia kationów przedstawia się zatem następująco: