gleby236

4.7.3. POJEMNOŚĆ SORPCYJNA GŁ&SY

Zdolność sorbowania kationów przez różne gleby'jest rozmaita w zależności od chłonności, czyli’ pojemności sorpcyjnej tych gleb. Pojęcie p o-je m no ś ć so rpcy jna w stosunku do kationów oznacza sumaryczną ilość wszystkich kationów (w milirównoważnikach gramowych), które mogą być zasorbowane przez 100 g gleby (me/100 g).

Pojemność sorpcyjną gleby wyraża się wzorem:

.Th=S+Hh_t . ■

gdzie:

Tb — pojemność sorpcyjna gleby w me/100 g gleby,

S — suma kationów zasadowych w me/100 g gleby,

Hh — suma kationów kwasowych (kwasowość ogólna) w me/100 g gleby.

Mając te dane można obliczyć stopień nasycenia gleby kationami zasadowymi (Vh).

Stopień nasycenia gleby zasadami jest bardzo ważną cechą gleb uprawnych. Wielkość V7i w naszych glebach nie powinna być mniejsza od 40°/o — w glebach lekkich, 70% — w glebach ciężkich. W przeciwnym wypadku gleby należy wapnować. Gleby o niskim stopniu nasycenia zasadami nazywamy nienasyconymi, natomiast gleby o dużej wartości Vh — glebami nasyconymi. Stopień nasycenia gleb. ornych przedstawia tab. 22.

Wśród kationów zasadowych przytłaczającą większość (ponad 80%) stanowią kationy Ca. Większość typów i podtypów gleb charakteryzuje w warunkach naturalnych pewne typowe dla nich nasycenie zasadami.

Najmniej nasycone są gleby bielicowe i bielice, w których Vh wynosi przeważnie 5—20%. Pośrednie miejsce zajmują gleby płowe i pseudo-glejowe (opadowo-glejowe), w których Vh wierzchnich poziomów wynosi 20—50%. Gleby brunatne właściwe należą do nasyconych, ale gleby brunatne wyługowane i kwaśne są średnio nasycone (Vh=30—60%), Gleby czarnoziemne i mady należą do nasyconych, ale najsilniej nasycone są rędziny węglanowe (771=90—100%).

4.7.4. WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWE GLEBY

_ Właściwości buforowe (regulujące) polegają na zdolności gleby da przeciwstawiania się zmianom pH pod wpływem działania na nią kwasami lub zasadami. Zjawisko buforowości wiąże się ściśle ze zjawiskiem utrzymywania stanu równowagi pomiędzy jonami wodorowymi (i glino-

m&tąm

j