gleby317

wa, a sz-stosować leży dąż

użytkóv.*

W ostatnich czasach zwraca się coraz większą uwagę na zjawisko zmęczenia gleby, choć było ono znane już od dawna. Smyk (1964) podaję, że jest to każde okresowe załamanie się równowagi biologicznej gleby, wywołane czynnikami biologicznymi, chemicznymi lub fizycznymi w określonych warunkach klimatycznych siedliska.

Zjawisko zmęczenia gleby wywołane jest przez rośliny uprawne przebywające jako monokultura na tym samym stanowisku przez dłuższy "czas. Zmieniona obsada mikroorganizmów oddziałuje niekorzystnie na rośliny uprawne, tym bardziej, iż w glebie mogą. nagromadzać się, organizmy wytwarzające różne substancje toksyczne. Szczególne znaczenie przypisują niektórzy autorzy rozwojowi bakteriofagów niszczących bakterie symbiotyczne. W glebach zmęczonych może też nastąpić rozwój grzybów wydzielających substancje szkodliwe dla roślin uprawnych.

Zjawisko zmęczenia gleb najczęściej występuje pod roślinami motylkowatymi, monokulturami lnu i tytoniu, ale .znane jest także pod zbożami, sadami i użytkami zielonymi.

pobieranie wody i składników pokarmowych. Niszcząc .drobnoustroje, mogą one wpływać hamująco na procesy wiązania azotu, ńitryfi-kację i amonifikację.

Podobny, lecz jeszcze większy wpływ na biocenozę • gleby wywierają nieoględnie stosowane pestycydy (np. DDT, HCH), a także pyły i gazy emitowane przez zakłady przemysłowe oraz związki radioaktywne.

Według Smyka, przybliżone straty w produkcji roślinnej, spowodowane zmęczeniem gleby, są bardzo poważne i w 1962 r. wyniosły w: Belgii* 20%, CSRS 19%, Danii 25%, Holandii 20%, NRD 25%, RFN 32%, Polsce 15%, Szwajcarii 24%, Szwecji 14% ogólnej produkcji. W tym

samym roku w USA straty w produkcji rolniczej, wywołane przez:

* ■.

zmęczenie gleby wyniosły    «— 26%

choroby roślin    — 34%

choroby zwierząt    —17%

erozję    — 14%

szkodniki roślin i surowców rolnych. —10%

Jak z tego zestawienia widać, straty wywołane zmęczeniem-gleby są bardzo poważne.

DO środków walki ze zmęczeniem gleby należą wszelkie zabiegi powodujące aktywizację życia biologicznego • gleby, jak: racjonalna upra-

Zmęczenie gleb może być wywołane działaniem nawozów mineralnych (Lityński), wpływających ujemnie na biocenozę gleby, a także na jej właściwości fizyczne'i chemiczne. Nawozy mineralne mogą powodować zbyt wysokie stężenie roztworów glebowych, utrudniające roślinom

	gag ^		Hlitt