gleby335

W czasach powojennych opracowano kolektywnie, w ramach Komisji Nomenklatury, Klasyfikacji i Kartografii Gleb PTGleb., dwie systematyki: pierwszą, w 1959 r., drugą w 1970 r. Ta ostatnia obowiązuje obecnie w Polsce.

Należy wyjaśnić ,że pojęcia „systematyka” i „klasyfikacja” gleb są bliskoznaczne i często w praktyce stosowane jako synonimy. W pracy tej termin „klasyfikacja gleb” stosowany jest przez autora w znaczeniu węższym niż „systematyka gleb” i odnosi się do bonitacyjnego podziału gleb (podziału na podstawie wartości użytkowej).

Systematyka przyrodnicza gleb Polski, opracowana przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, opiera się na kryteriach genetycznych. Uwzględniono w niej właściwości chemiczne, fizyczne, fizykochemiczne i biologiczne gleb, a także środowisko geograficzne. Opierając się na tych kryteriach wyodrębniono 5 zasadniczych jednóstek systematycznych, a mianowicie: klasę, typ, podtyp, rodzaj, gatunek.

Klasa jest jednostką najszerszą, obejmującą kilka typów, których powstanie uwarunkowane jest podobnym układem czynników biotycznych i abiotycznych danego środowiska geograficznego.

Typ jest to podstawowa jednostka systematyczna gleb, wyrażająca pewien dynamiczny stan równowagi w rozwoju określonego procesu glebotwórczego. Stan ten charakteryzuje określony układ poziomów genetycznych w profilu glebowym. W warunkach, kiedy środowisko przyrodnicze nie jest zakłócone przez działalność* człowieka (lub działalność ta jest ograniczona do minimum), poszczególnym typom glebowym odpowiadają charakterystyczne zespoły roślinne.

Podtyp. Jednostkę podtypu wyróżnia się w wypadku, gdy na glebę określonego typu nakłada się inny proces typologiczny, w wyniku czego profil glebowy wykazuje cechy charakterystyczne dla dwóch (lub więcej) typów. Jednocześnie pewnym modyfikacjom ulegają także cechy biologiczne, chemiczne, fizyczne i fizykochemiczne gleby.

Powstawanie różnych typów i podtypów gleb obrazuje rys. 113.

Rodzaj określony jest przez pochodzenie geologiczne skały macierzystej, z której pod wpływem określonych procesów glębotwórczych wykształciła się dana gleba.

Gatunek określa się na podstawie składu mechanicznego (granu-lometrycznego) skały macierzystej gleby. W utworach warstwowych bierze się pod uwagę utwór przeważający w profilu.

Na przykład: Gleba brunatna właściwa, wytworzona z lessu (klasa: gleby brunatnoziemne, typ: gleba brunatna, podtyp: gleba brunatna właściwa, rodzaj: wytworzona z lessu, gatunek: wytworzona z utworu pyłowego zwykłego); Gleba opadowo-glejowa, bielicowana, wytworzona


	- . , »'r ₍.£d

•
	mmi