gleby346

W litosolach warstwa próchnicy, często o charakterze butwiny, spoczywa bezpośrednio na litej skale, a utrzymanie się na nich roślin leśnych umożliwiają głębokie szczeliny, w których „zakotwiczają” się korzenie.

Z punktu widzenia rolniczego, litosole są to nieużytki. Gleby_Nte są przeważnie zalesione, a występujące na nich lasy należą do ochronnych, nie użytkowanych ze względu na konieczność ochrony gleby, która po wycięciu lasu zostałaby w krótkim czasie zniszczona.

Typ litosoli dzieli się na 2 podtypy:

— litosole erozyjne,

•— litosole poligonalne.

Litosole erozyjne powstają głównie w wyniku .wietrzenia fizycznego. Są to gleby płytkie lub bardzo płytkie („pragleby”), ustawicznie eródo-wane i zmywane do obniżeń terenowych.

3.1.1.2. LITOSOLE POLIGONALNE.

Gleby poligonalne (inaczej strukturowe) występują pospolicie w terenach arktycznych, obok gleb bagiennych i innych. Gleby te tworzą się głównie pod wpływem działania zjawisk mrozowych na płaskich stokach o małym nachyleniu. Występują w postaci struktur kolistych lub dość regularnych sześcioboków, o średnicy od kilkudziesięciu centymetrów do kilku metrów. Struktury te są w środku wypukłe. Pod wpływem wahań temperatury gleba wewnątrz struktur podlega ruchom i nie jest pokryta roślinnością, która skupia się jedynie na peryferiach tych struktur (mchy, porosty, niektóre gatunki traw i turzyc, rys. 116).

W Polsce gleby poligonalne w zasadzie nie występują. Zaobserwowano je jedynie w niektórych wysokogórskich obszarach Tatr i Sudetów.

Hale otoczone są skałami (turnie), na których występują jedynie „pragleby” skaliste, pozbawione roślinności wyższej, a pokryte tylko porostami.

P r o f i 1 1, wysokohalna gleba murszowo-próchniczna na granicie (ta-trycie) = litosol erozyjny. M. Strzemski.

0-^-3(15) cm —ciemny poziom murszowo-próchniczńy, z niedużą zawartością różnoziarnistej zwietrzeliny granitowej. pHc 4,5—5,7 3(15)—10(20) cm — zwietrzelina granitowa barwy brunatnej, wybitnie różnoziamista, zawierająca 5—35°/o części spławialnych w masie części ziemistych. pHc 4,3—6,0.