gleby355

3.3.1. RĘDZINY

Rędzinami nazywamy gleby, które .wytworzyły się ze skał macierzy-stych wapiennych (lub gipsowych). Pojęcie ^rędziny’' wywodzi się • (wg Miklaszewskiego) od ludowego określenia „rzędzie”, wiążącego się z. odgłosami powstającymi w czasie, pracy pługa w tych bogatych w odłamki wapienne glebach.

jv Rędziny są glebami międzystrefowYDli^tzn.. że ich powstawanie nię. Jest związane z określoną strefą klimątyczno-roślinną. Gleby te tworzą się więc np. zarówno w strefie leśno-łąkowej, jak i leśnej (np. na Pół^ wyspie Skandynawskim), w strefie Iesho-sfepo\vej (np7 w .płd.-wsch. _w.-Polsce), jak i w strefie stepowej, a także w klimacie śródziemnomorskim.    |

Rędziny powstające w rozmaitych strefach mają EQŻnę_ właściwości, niemniej w ogólnym zarysie są do siebie bardzo podobne. Według niektórych autorów, rędzina typowa powstaje ze skał macierzystych bogatych w aktywne węglany, pod wpływem roślinności kserofilnej (Kużni-cki, Duchaufour). Rędziny czarnoziemnę wytworzyły się na głębokich zwietrzelinach wapieni kredowych w warunkach klimatu leśno-stepo-wego, wraz z czarnoziemami lessowymi. Rędziny brunatne ukształtowane zostały pod wpływem biocenoz leśnych, zaś wysokogórskie rędziny próchniczne powstały w klimacie górskim pod wpływem acidofilnej roślinności leśnej.

Niemniej we wszystkich tych glebach zachowują się cechy typologiczne rędzin, podyktowane przez skałę macierzystą i jej cechy. W p$| ziomie próchnicznym występują odłamki wapienne, których ilość ku dołowi profilu wzrasta. Gleby te zawierają przeważnie. próchnicę^ ad-sorpcyjnie nasyconą (mullowąl. Poziom próchniczny rędzin odznacza się dużą aktywnością biologiczną, a jednocześnie mineralizacja próchnicy

zachodzi w nim bardzo powoli.

« . /

i

Charakterystyka skał macierzystych rędzin

•    V

Rędziny powstają z wapieni, mardi i dolomitów różnych formacji geologicznych lub z gipsu, a mianowicie z: 1) wapieni i dolomitów pa-leozoicznych (tj. starych formacji geologicznych), 2) wapieni i margli triasowych, 3) wapieni jurajskich, 4) wapieni, opok i margli kredowych, 5) wapieni i mąrgli trzeciorzędowych, 6) węglanowych utworów czwarr torzędowych (wapno łąkowe)!

Wapienie'poszczególnych formacji geologicznych charakteryzują się różnymi właściwościami chemicznymi i fizycznymi. Wapienie starych formacji na ogół wietrzeją trudno. Podatne na wietrzenie są niektóre wapienie jurajskie, a jeszcze łatwiej i głębiej ulegają zwietrzeniu wa^