Image 108

Jeśli cena rynkowa spadnie do poziomu P₃ = 300 zł, wówczas przedsiębior powinien zamknąć zakład produkcyjny. Wprawdzie Q = 4 spełnia warune maksymalizacji zysku (punkt E₃), to jednak cena rynkowa nie pokrywa kosj zmiennego przeciętnego (P₃ < KZP). W tym przypadku jakakolwiek wielkość] produkcji różna od zera przynosi stratę większą od kosztu stałego całkowite Równowaga przedsiębiorstwa nie znajduje się w punkcie E₃ (Q = 4), lecz w puni kcie, w którym produkcja wynosi zero (Q = 0).

PUNKTY GRANICZNE RENTOWNOŚCI

Uogólniając analizowany przykład liczbowy możemy określić dwa charakter styczne punkty kształtowania się zysku przedsiębiorstwa działającego na rynku doskonale konkurencyjnym. Punkt górny wyznacza moment osiągania zysku dodatniego, natomiast punkt dolny określa moment zaprzestania produkcji i zamknięcia przedsiębiorstwa.

Biorąc pod uwagę krzywe kosztów przeciętnych i marginalnych możer wskazać cenę opłacalności przedsiębiorstwa. Cena ta wraz z kosztami produkcji wyznaczają graniczny punkt opłacalności, nazywany również punku niwelacji przedsiębiorstwa (ang. the short-run break even point). W punkcie niwelacji następuje zrównanie przychodu całkowitego z kosztem całkowit (PC_p = KC) a zysk przedsiębiorstwa osiąga wartość zero. Dla każdej ceny wyższej od ceny opłacalności PC_p jest większy od KC a zysk przybiera wartości dodatnie.

W podobny sposób możeny wskazać cenę i punkt nieopłacalności prodi kcji, określany także jako punkt zamknięcia przedsiębiorstwa (ang. the shor -run shutdown point). Jeżeli cena rynkowa jest niższa od ceny nieopłacalno^ wówczas nie opłaca się wytwarzać ani jednej jednostki produkcji - przedsiębii stwo należy zamknąć.

Wykres 105. Punkty graniczr

Linia ceny P jest styczna do punktu minimum kosztu całkowitego przecięt go. W punkcie tym koszt całkowity przypadający na jednostkę produktu zrówni

• _z ceną produktu. Równocześnie jest to punkt wyznaczający wielkość

je ^S'^i „ii dla której koszt marginalny przecina krzywą KCP w jej minimum produkcji. “

(punkt c^ny _{punkt 0}pł_acainości charakteryzuje się następującymi właściwoś-•³KCP = minimum = P = PM_p = KM. Równocześnie jest to punkt równowagi ^CiarTdsiebiorstwa, w którym przedsiębiorstwo osiąga zysk zerowy (PC_p = KC). ^prZ®l ^_eny wyższej od ceny opłacalności P sprzedaż każdej jednostki produktu osi zysk dodatni - cena jest wyższa od kosztu całkowitego przeciętnego. ^•Tadek ceny poniżej P nie oznacza, iż przedsiębiorstwo powinno zrezygno-^bpz produkcji. Jeżeli cena jest niższa od P i wyższa od P' to wprawdzie nie ^W3krvwa kosztu całkowitego jednostki produktu, lecz równocześnie jest większa ^Pd kosztu zmiennego przeciętnego. Cena pokrywa KZP i część kosztu stałego. yv punkcie równowagi przedsiębiorstwa strata (zysk ujemny) jest minimalna i mniejsza od KSC.

Produkcja staje się całkowicie nieopłacalna jeżeli cena spadnie poniżej P’ -poniżej kosztu zmiennego przeciętnego. Cena nie pokrywa kosztu zmiennego produktu a strata przesiębiorstwa jest większa od KSC. Cena P’ wyznacza granicę, poniżej której produkcję należy wstrzymać. Punkt zamknięcia przedsiębiorstwa (punkt E’) charakteryzuje się tym, że: KZP = minimum = P = PM_p = KM. Równocześnie w punkcie tym PC_p = KZC a strata przedsiębiorstwa równa się KSC. Zamknięcie przedsiębiorstwa może być tylko tymczasowe. Jeśli po pewnym czasie cena rynkowa wzrośnie powyżej P\ wtedy ponownie warto będzie rozpocząć produkcję. W tym wypadku w kosztach zmiennych przeciętnych należy uwzględnić koszty alternatywne związane z zamknięciem i ponownym uruchomieniem produkcji.

PODAŻ W KRÓTKIM OKRESIE CZASU

Podaż przedsiębiorstwa jest zależnością między ceną rynkową a ilością produktów, jaką przedsiębiorstwo gotowe jest zaoferować na rynku. W tym znaczeniu każdej cenie rynkowej odpowiada tylko jedna wielkość produkcji, oferowanej na rynek przez przedsiębiorstwo.

Przypomnijmy, że przedsiębiorstwo nie będzie wytwarzać i oferować na rynek swoich produktów jeżeli cena spadnie poniżej minimum kosztu zmiennego przeciętnego. Dla każdej ceny wyższej od KZP przedsiębiorstwo podejmuje proste i zgodnie z zasadą optymalizacji oferuje na rynek wielkość produkcji aksymalizującą zysk. Równocześnie linia ceny jest równa linii przychodu mar-ynainego a także wyznacza ona linię popytu na produkty przedsiębiorstwa. _p*edsiębiorstwo maksymalizuje zysk dla wielkości produkcji, dla której KM =

pow°^{Żemy w}y^znaczyć nieskończenie wiele poziomów cen .rynkowych leżących dukc?^ P^ur>ktu przecięcia się KM z KZP określając w ten sposób rozmiary pro-2y ^{Jl ofer}°wane przez przedsiębiorstwo dla każdej z tych cen. Wielkość poda-ko*-*, ^edsi^^biorstwa wyznaczają punkty przecięcia się cen rynkowych z krzywą

^S2Tu marginalnego.

217