Image 134

Jeśli cena spada do P₂, wtedy wielkość popytu rynkowego wynosi P₂C a wielkość oferty małych przedsiębiorstw równa się P₂B. Powstaje nadwyżka popytu BC, pozostająca do dyspozycji przedsiębiorstwa dominującego. Dla ceny p wielkość popytu na produkty przedsiębiorstwa dominującego wynosi BC. Na wykresie przyjęliśmy, że P.A = BC. W ten sposób krzywa popytu przedsiębiorstwa dominującego przechodzi przez punkt A. Dla każdej ceny mniejszej od P, możemy wyznaczyć wielkości popytu przedsiębiorstwa dominującego, łącząc ze sobą odpowiednie kombinacje cena-popyt otrzymujemy krzywą popytu przedsiębiorstwa dominującego P,d.

Krzywej popytu przedsiębiorstwa dominującego P,d odpowiada krzywa przychodu marginalnego PM_p. Równocześnie dana jest krzywa kosztu marginalnego przedsiębiorstwa - KM. Przedsiębiorstwo dominujące maksymalizuje zysk w punkcie zrównania się PM_p z KM. Przedsiębiorstwo wyznacza cenę na poziomie P₃ i sprzedaje wielkość produkcji Q_d. Wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa gałęzi sprzedają wielkość Q_m. Globalna wielkość sprzedaży po cenie P₃ odpowiada rozmiarom popytu rynkowego: Q_c = Q_d + Q_m.

PRZYWÓDZTWO CENOWE FIRMY O NISKICH KOSZTACH

Zgodnie z inną koncepcją modelową oligopolu cenę rynkową wyznacza przedsiębiorstwo posiadające niższe koszty produkcji. Pozostałe przedsiębiorstwa oligopolu sprzedają swoje produkty po wyznaczonej cenie rynkowej a zyskowność tych przedsiębiorstw zależy od różnicy między ich kosztami produkcji a kosztami przedsiębiorstwa wyznaczającego cenę.

Przyjmijmy, że oligopoliści wytwarzają i sprzedają produkt jednorodny. W konsekwencji krzywe popytu przedsiębiorstw są jednakowe.

Wykres 133. Oligopol o niskich kosztach

P A

Krzywa dd jest krzywą popytu na produkty każdego z oligopolistów, natomiast PM jest przychodem marginalnym odpowiadającym danej krzywej popytu, jeżeli koszty produkcji danego przedsiębiorstwa wynoszą KM,, wówczas ceną maksymalizującą zysk jest P_r Oligopolista, którego koszty produkcji są niższe (KM₂) wyznacza cenę maksymalizującą margines zysku na poziomie P₂. Ponieważ produkty są jednorodne oligopolista o wyższych kosztach produkcji nie może sprzedawać swoich produktów po cenie wyższej od P₂. Gdyby tak uczynił, wtedy popyt na jego produkty spadnie do zera. Przedsiębiorstwo o wyższym koszcie może funkcjonować na rynku o ile cena wyznaczona przez przedsiębiorstwo o niższym koszcie (cena P₂) przewyższa koszt przeciętny przedsiębiorstwa.

Powyższy model dotyczy rynku produktów jednorodnych. Również na rynkach produktów zróżnicowanych ceny sprzedaży są często zbliżone do siebie, natomiast producenci osiągają różne zyski w zależności od kosztów produkcji. W takiej sytuacji przewodzi przedsiębiorstwo o niskim koszcie. Przedsiębiorstwa o wyższym koszcie muszą szukać rozwiązań pozwalających im na utrzymanie się na rynku. Oligopol, który funkcjonuje w oparciu o przywództwo cenowe przedsiębiorstwa o niskim koszcie ogranicza znacznie możliwości wejścia do danej gałęzi nowych przedsiębiorstw.

KONKURENCJA NIECENOWA

Rynki oligopolistyczne charakteryzuje względna stabilność cen. Poszczególne modele oligopolu, z wyjątkiem modelu Edgewortha, wskazują w jaki sposób ustala się cena rynkowa, którą stosują przedsiębiorstwa oligopolistyczne. W zasadzie przedsiębiorstwom oligopolu nie opłaca się konkurować między sobą przy pomocy ceny. Wynika to m.in. z faktu, że na wielu rynkach oligopoli-stycznych żadne z przedsiębiorstw nie posiada na tyle znaczącej przewagi w zakresie kosztów produkcji, aby pozwolić sobie na poważniejsze obniżki ceny sprzedaży swoich produktów. Ponadto dominujące firmy oligopolistyczne są obserwowane przez urzędy antymonopolowe i muszą brać pod uwagę interwencje administracji państwowej w przypadku stosowania monopolistycznych praktyk cenowych.

Konkurencja na rynkach oligopolistycznych odbywa się często przy pomocy jakości produktów, reklamy, marki produktu, itp. Przy pomocy tych elementów, a nie przy pomocy ceny, producenci starają się przyciągnąć jak największą liczbę kupujących. Konkurencja taka jest określana mianem konkurencji nie-cenowej. Istotę przedsięwzięć związanych z różnicowaniem produktów oraz z promocją sprzedaży przedstawiliśmy omawiając mechanizmy konkurencji monopolistycznej. Liczne nauki o zarządzaniu przedsiębiorstwem zajmują się szczegółowo technikami poprawy jakości produktów, technikami reklamy, technikami efektywnej dystrybucji towarów, itp.

269